Μονάδες μέτρησης στην αρχαία Ελλάδα

Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν το στάδιο για να μετρούν τις αποστάσεις. Το μήκος του σταδίου διέφερε στις αρχαίες πόλεις και εξαρτιόταν από το μήκος του ποδός.

το αττικό στάδιο είχε μήκος 184,98 μέτρα,
το ολυμπιακό στάδιο 192,27 μέτρα,
το οδοιπορικό στάδιο 157,50 μέτρα.

Αθήνα – Ολυμπία : (660 στάδια)
Ελευσίνα – Ιωλκός : (550 στάδια)
Μεγαλόπολη – Φιγάλεια : (660 στάδια)
Ιδαίον άνδρο στην Κρήτη – Σμύρνη : (2198 στάδια)
Πέλλα – Κέρκυρα : (1350 στάδια)
Κινύρα Θάσου – Καρδαμύλη Χίου : (1700 στάδια)
Δωδώνη – Διόν : (1010 στάδια)

Σα μονάδες μέτρησης μήκους στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσαν :

1 αιγυπτιακός σχοινός = 40 οδοιπ. στάδια
1 περσικός παρασάγγης = 30 οδοιπ. στάδια
ο δόλιχος = 12 στάδια = 2219 μέτρα ή κατ’ άλλους 24 στάδια, περίπου 5 χιλιόμετρα
1 ιππικόν = 4 στάδια
ο δίαυλος = 2 στάδια.
το στάδιο = 600 πόδες = 185 περίπου μέτρα. (αττικό στάδιο)
το πλέθρο = 100 πόδες = 30,88 μέτρα.
η άμμα = 18,4 μέτρα

1 πήχυς = 1,5 πόδες = 24 δάκτυλοι = 46,32 εκατοστά
1 πυγών = 20 δάκτυλοι = 38,60 εκατοστά
1 πυγμή = 18 δάκτυλοι = 34,74 εκατοστά
1 πους = 16 δάκτυλοι = 30,88 εκατοστά
1 σπιθαμή = 12 δάκτυλοι = 23,16 εκατοστά
1 λιχάς = 0,5 πους = 8 δάκτυλοι = 15,44 εκατοστά
1 παλαιστή ή παλαστή = 4 δάκτυλοι = 7,72 εκατοστά
1 δάκτυλος = 1,93 εκατοστά

Τα κυριότερα μέτρα επιφάνειας ήταν το τετραγωνικό πλέθρο = 950 τετραγωνικά μέτρα. η άρουρα (1/4 του πλέθρου) και ο έκτος (1/6 του πλέθρου).

ΒΑΡΟΣ

Η βάση των μονάδων για την μέτρηση των στερεών ήταν ο κύαθος

1 μέδιμνος = 6 εκτείς
1 εκτεύς = 8 χοίνικες
1 ημίεκτον = 4 χοίνικες
1 χοίνικας = 2 ξέστες
1 ξέστης = 3 κότυλες
1 κοτύλη = 6 κύαθοι

1 μέδιμνος = 79, 488 λίτρα
1 εκτεύς = 13,248 λίτρα
1 ημίεκτον = 6,624 λίτρα
1 χοίνικας = 1,656 λίτρα
1 ξέστης = 0,828 λίτρα
1 κοτύλη = 0,276 λίτρα
1 κύαθος = 0,046 λίτρα

Για τα υγρά (χωρητικότητα) η βάση των μονάδων μέτρησης ήταν και πάλι ο κύαθος

Κύαθος

Ο κύαθος ήταν αρκετά εύχρηστο αγγείο και γι’ αυτόν ο Αθηναίος λέει ότι ήταν το απαραίτητο σκεύος και στις οικίες των πλουσίων και στις καλύβες των φτωχών. Χρησίμευε και ως μέτρο της ενδεδειγμένης από τον οινοχόο αναλογίας μείξεως του οίνου με το νερό. Ο Πολυδεύκης λέει ότι σε πέντε κυάθους οίνου αναλογούν δέκα κύαθοι ύδατος. Κατά το συμπόσιο, ο δούλος, που βρίσκονταν κοντά στον κρατήρα με τον κύαθο στο χέρι, συμπλήρωνε κρασί από τον κρατήρα και έχυνε το μεθυστικό υγρό στο ποτήρι του συνδαιτυμόνος, “κυαθίζων” αυτό, όπως λέει ο Αθήναιος. Κατά την οινοποσία, ο αμφιτρύων όριζε τον αριθμό των κυάθων, τους οποίους ο οινοχόος έπρεπε να χύνει στο ποτήρι του κάθε συνδαιτυμόνος. ο κύαθος χρησίμευε αποκλειστικά ως αντλητήρας και ως δοχείο μεταφοράς του οίνου από τον κρατήρα στο ποτήρι. Είχε μια μακριά κάθετη λαβή για να φθάνει στο βάθος του κρατήρα.

1 μετρητής = 12 χόες
1 χους = 16 ξέστες
1 ξέστης = 2 κοτύλες
1 κοτύλη = 2 ημικότυλα
1 ημικότυλον = 2 οξύβαφα
1 οξύβαφον = 1,5 κύαθοι

1 μετρητής = 39,4 λίτρα
1 χους = 3,28 λίτρα
1 ξέστης = 0,205 λίτρα
1 κοτύλη = 0,1025 λίτρα
1 ημικότυλον = 0,051 λίτρα
1 οξύβαφον = 0,025 λίτρα
1 κύαθος = 0,0171 λίτρα

Η μνα, το τάλαντο, ο οβολός και η δραχμή ήταν αρχικά μονάδες βάρους και αργότερα και νομισματικές μονάδες.

Στην αρχαία Ελλάδα το βάρος μιας ασημένιας δραχμής ποίκιλε κατά τόπους: στο αιγινήτικο ή φειδώνιο σύστημα ζύγιζε 6,06 γραμμάρια, στο φοινικικό-ροδιακό κυμαινόταν από 3,64 έως 7,28 γραμμάρια ενώ στο ευβοϊκό-αττικό σύστημα από 4,366 έως 8,73 γραμμάρια.

1 τάλαντο = 26,6 κιλά
1 μνα = 0,44 κιλά
1 δραχμή = 4,32 γραμμάρια
1 οβολός = 0,72 γραμμάρια
1 τάλαντο = 60 μνες
1 μνα = 100 δραχμές 1 δραχμή = 6 οβολοί