Τι ενώνει τα μαθηματικά με τη φιλοσοφία;

Η έννοια της λογικής ενώνει τις δύο επιστήμες

Έχοντας αμέτρητα πράγματα να «χωρίσουν», οι θεωρητικές και οι θετικές επιστήμες αποτελούν ξεχωριστή επιλογή κάθε μαθητή του λυκείου που έρχεται στην δύσκολη θέση να διαλέξει μεταξύ... δύο βασικών κλάδων της  επιστήμης.

ΚΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΡΕΑ

Ο Κρόνος διαδέχτηκε στην εξουσία τον Ουρανό. Χρειαζόταν όμως και μια γυναίκα για να τον συντροφεύει και να τον βοηθάει στο δύσκολο έργο του. Ερωτεύτηκε λοιπόν την αδερφή του Ρέα, που ήταν και η πιο αγαπημένη κόρη της Γης. Είδε την ψηλή κορμοστασιά της, το κατάλευκο δέρμα της και τα μακριά μαλλιά της και μαγεύτηκε.

Διάφορα Αποφθέγματα του Πλάτωνα

Ο Πλάτων γεννήθηκε περίπου στα 428 π.Χ. σε μια αθηναϊκή οικογένεια με πολιτική παράδοση, και πέθανε στα 347 π.Χ.

Ο Αριστοτέλης μας πληροφορεί ότι κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια της νεότητάς του, ο Πλάτων ήλθε σε επαφή με τα δόγματα του Κρατύλου, ενός μαθητή του Ηράκλειτου, ο οποίος μαζί με άλλους προσωκρατικούς στοχαστές όπως ο Πυθαγόρας και ο Παρμενίδης έδωσαν στον Πλάτωνα τις βάσεις των μεταφυσικών και επιστημολογικών αναζητήσεων. Καθώς όμως συνάντησε το Σωκράτη προσανατόλισε τις αναζητήσεις του στο φιλοσοφικό ζήτημα της αρετής.

Η πλατωνική φιλοσοφία πραγματεύεται τη φύση του «αισθητού» και του «υπεραισθητού» κόσμου, και αποτελεί το πρώτο στην Ιστορία καθολικό σύστημα. Του συστήματος αυτού η επίδραση στο μεταγενέστερο κόσμο υπήρξε ανυπολόγιστη. Ο φιλοσοφικός στοχασμός του Πλάτωνος αποτέλεσε, αποτελεί και θα αποτελεί διαχρονική βάση έρευνας και πολύπλευρης ανάλυσης των εκάστοτε φιλοσόφων και όχι μόνο.


Ορισμένα Αποφθέγματα του Πλάτωνος:

1) Όλος ο χρυσός που βρίσκεται κάτω ή πάνω από τη γη δεν είναι αρκετός για να δοθεί σε αντάλλαγμα για την αρετή.

2) Το να υπερνικήσει ένας άνθρωπος τον (κατώτερο) εαυτό του είναι η πρώτη και η πιο ευγενής απ’ όλες τις νίκες· το να ηττηθεί από τον (κατώτερο) εαυτό του είναι το πιο αποτροπιαστικό και επονείδιστο πράγμα.

3 ) Υπάρχει η νίκη και υπάρχει η ήττα· η πρώτη και κάλλιστη των νικών και η τελευταία και χείριστη των ηττών που ο άνθρωπος κερδίζει ή υφίσταται, δεν πραγματώνεται στα χέρια ενός άλλου αλλά του ίδιου του εαυτού του.

4) Οι καλές πράξεις παρέχουν δύναμη στον εαυτό μας και εμπνέουν καλές πράξεις και στους άλλους.

5) Οι καλοί άνθρωποι δεν χρειάζονται νόμους για να ενεργούν υπεύθυνα, ενώ οι κακοί άνθρωποι θα βρουν τρόπους να τους παρακάμψουν.

6) Η δικαιοσύνη στη ζωή και στη συμπεριφορά της Πολιτείας είναι δυνατή μόνο εάν πρώτα κατοικεί στις καρδιές και στις ψυχές των πολιτών.

7) Εκείνος που κάνει την αδικία γίνεται πάντα πιο ελεεινός από εκείνον που την υφίσταται.

8) Δύσκολα ένα ανθρώπινο ον είναι ικανό ν’ ακολουθήσει δύο επαγγέλματα ή δύο τέχνες σωστά.

9) Ο κάθε άνθρωπος μπορεί εύκολα να βλάψει, αλλά το καλό σ’ έναν άλλο δε μπορεί να το κάνει ο κάθε άνθρωπος.

10) Η ανθρώπινη συμπεριφορά πηγάζει από τρεις κύριες πηγές: Επιθυμία, συναίσθημα, και γνώση.

11) Εάν ένας άνθρωπος παραμελεί τη μόρφωση, περπατάει κουτσός μέχρι το τέλος της ζωής του.

12) Εάν οι αξίες πρόκειται να έχουν νόημα πρέπει να είναι οικουμενικές.

13) Η άγνοια είναι η ρίζα και ο βλαστός όλων των κακών.

14) Προσήλωσε τον εαυτό σου και στα δύο: τόσο στο παρόν όσο και στην επόμενη ζωή. Χωρίς προσπάθεια δε μπορείς να προκόψεις. Αν και το έδαφος μπορεί να είναι καλό, δεν μπορείς να έχεις καλή σοδειά χωρίς καλλιέργεια.

15) Όπως το λέει και ο χτίστης, οι μεγαλύτερες πέτρες δεν εδράζονται καλά χωρίς τις μικρότερες.

16) Με το άγγιγμα της αγάπης, ο καθένας γίνεται ένας ποιητής.

17) Να είσαι καλοσυνάτος, διότι ο κάθε άνθρωπος που συναντάς αγωνίζεται μια σκληρή μάχη.

18) Καλύτερο είναι το λίγο που έχει γίνει σωστά, παρά το πολύ που έγινε χωρίς τελειότητα.

19) Το κουράγιο είναι ένα είδος σωτηρίας.

20) Κουράγιο σημαίνει να ξέρεις τι να μη φοβάσαι.

21) Η εξαπάτηση δεν είναι τίποτε άλλο από τον ευτελή μιμητισμό της σοφίας.

22) Είναι κοινή παροιμία, και βρίσκεται στο στόμα του καθενός, ότι η ζωή δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια προσωρινή διαμονή.

23) Ο θάνατος δεν είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί στους ανθρώπους.

24) Κανείς δεν γνωρίζει εάν ο θάνατος, τον οποίο οι άνθρωποι φοβούνται ως το μεγαλύτερο κακό, ίσως είναι το ύψιστο καλό.

25) Όλοι οι άνθρωποι είναι από τη φύση τους ίσοι, φτιαγμένοι όλοι από τον ίδιο πηλό από τον ίδιο Κατασκευαστή· και όσο κι αν εξαπατούμε τους εαυτούς μας, ο φτωχός χωρικός είναι τόσο αγαπητός στο Θεό όσο και ο πανίσχυρος πρίγκιπας.

26) Η δικτατορία προκύπτει φυσιολογικά από τη δημοκρατία, και ο πιο χοντροκομμένος τύπος τυραννίας και σκλαβιάς προκύπτει από την πιο ακραία πολιτική ελευθερία.

27) Υπερβολική ελευθερία, είτε αναφέρεται στο κράτος είτε στα άτομα, φαίνεται να οδηγεί σε υπερβολική σκλαβιά.

28) Η παντελής άγνοια δεν είναι τόσο τρομερό ή ακραίο κακό, και πολύ απέχει από του να είναι το χειρότερο κακό απ’ όλα· όμως η μεγάλη ευφυΐα και η πολλή γνώση, όταν συνοδεύονται από κακή ανατροφή, είναι πολύ πιο καταστροφικές.

29) Η γνώση γίνεται κακό εάν ο στόχος δεν είναι ενάρετος.

30) Άνθρωπος: ένα ον σε αναζήτηση νοήματος.

31) Οι γονείς ας κληροδοτήσουν στα παιδιά τους όχι πλούτη, αλλά το πνεύμα του σεβασμού.

32) Ανάμεσα σε εκατό γεννιέται ένας ήρωας, ανάμεσα σε χίλιους βρίσκεται ένας σοφός άνδρας, αλλά μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα μπορεί να μη βρεθεί ούτε ανάμεσα σε εκατό χιλιάδες άνδρες.

33) Μια από τις τιμωρίες που υφίστανται οι σοφοί που αρνούνται να λάβουν μέρος στην κυβέρνηση είναι να ζουν κάτω από την κυβέρνηση χειρότερων ανθρώπων.

34) Η γνώμη είναι το ενδιάμεσο μεταξύ γνώσης και άγνοιας.

35) Η φιλοσοφία είναι η ύψιστη μουσική.

36) Τα μάτια της ψυχής του πλήθους είναι ανίκανα ν’ αντέξουν τη θεία οπτασία.

37) Η κοινωνία η οποία δεν έχει ούτε φτωχούς ούτε πλούσιους θα έχει πάντα τις πιο ευγενείς αρχές και αξίες.

38) Η κατεύθυνση προς την οποία η Παιδεία προσανατολίζει εξ αρχής τον άνθρωπο θα καθορίσει και το μέλλον της ζωής του.

39) Ο μέγιστος πλούτος είναι να ζεις ικανοποιημένος με λίγα.

40) Ο άνθρωπος που έχει ενεργήσει ώστε το κάθε τι που οδηγεί στην ευτυχία να εξαρτάται μόνο από τον εαυτό του κι από κανένα άλλο άνθρωπο, έχει υιοθετήσει το καλύτερο σχέδιο για να ζει ευτυχισμένος. Αυτός είναι άνθρωπος του μέτρου, άνθρωπος ακέραιου χαρακτήρα και σοφίας.

41) Οι πιο ενάρετοι άνθρωποι είναι εκείνοι που είναι ευχαριστημένοι με το να είναι ενάρετοι χωρίς να επιζητούν να φαίνονται ως τέτοιοι.

42) Υπάρχουν δυο πράγματα για τα οποία οι άνθρωποι δεν θα έπρεπε ποτέ να οργίζονται: εκείνα που μπορούν να διορθωθούν, και εκείνα που δε διορθώνονται.

43) Κανείς δε βλάπτεται με το επαναλαμβάνει κάτι καλό.

44) Η Πολιτεία είναι αυτή που είναι επειδή οι πολίτες είναι αυτοί που είναι.

45) Αυτοί που αγαπούν να γίνουν μεγάλοι δεν πρέπει ν’ αγαπούν ούτε τον εαυτό τους ούτε τα δικά τους πράγματα, αλλά μόνο ό,τι είναι δίκαιο, άσχετα αν το έχουν κάνει οι ίδιοι ή άλλοι.

46) Το να πας στον άλλο κόσμο, έχοντας μια ψυχή που είναι σαν ένα δοχείο γεμάτο με αδικίες είναι το τελευταίο και το χειρότερο απ’ όλα τα κακά.

47) Εύκολα συγχωρούμε ένα παιδί που φοβάται το σκοτάδι· η αληθινή τραγωδία στη ζωή είναι όταν ενήλικες φοβούνται το φως.

48)Πρέπει να θεωρούμε μέγιστης σπουδαιότητας το να φροντίζουμε ώστε τα πρώτα παραμύθια που τα παιδιά ακούν να έχουν προσαρμοστεί με τον πιο τέλειο τρόπο στο να προάγουν την αρετή.

49) Η σοφία είναι η επιστήμη των επιστημών.

50) Δεν θα υπάρξει τέλος στα προβλήματα των κρατών, ή της ίδιας της ανθρωπότητας, μέχρι τότε που οι φιλόσοφοι θα γίνουν βασιλείς του κόσμου, και έως ότου εκείνοι που τώρα αποκαλούμε βασιλείς και άρχοντες γίνουν πραγματικοί και αληθινοί φιλόσοφοι, οπότε η πολιτική δύναμη και η φιλοσοφία θα έλθουν στα ίδια χέρια.

Η ΙΡΙΔΑ ΣΤΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Η Ίριδα ήταν κόρη του Θάμαντα και της Ωκεανίδας Ηλέκτρας. Φορούσε κοντό χιτώνα, χρυσά φτερωτά πέδιλα και κρατούσε στο χέρι κηρύκειο. 

Ήταν φτερωτή και ορμητική σαν θύελλα, γνωστή ως πιστή και γοργοπόδαρη αγγελιοφόρος των θεών. Μετέφερε τα μηνύματά τους, είτε σε άλλους θεούς, είτε στους ανθρώπους, ή πάλι της ανέθεταν να μεσολαβεί ανάμεσα στους θεούς, κάθε φορά που προέκυπτε κάποιο πρόβλημα.

Αδερφές της θεωρούνταν οι Άρπυιες, που ήταν κι αυτές φτερωτές, ανάλαφρες και αεικίνητες, σαν τον άνεμο και τη θύελλα και ζευγάρωνε με τον Ζέφυρο.

Βασικό της καθήκον ήταν να συμβάλλει στην απονομή δικαιοσύνης, κάθε φορά που ξεσπούσαν καβγάδες ή αντιζηλίες στον Όλυμπο μεταξύ των θεών, ή ακόμη σε περίπτωση που κάποιος θεός έλεγε ψέματα. Τότε η Ίριδα έπρεπε να πετάξει ψηλά μέχρι την κατοικία της Στύγας, εκεί όπου ο Ουρανός στηριζόταν πάνω σε ασημένιες κολόνες. Από το σημείο εκείνο έπεφτε το περίφημο ιερό νερό της Στύγας, με το οποίο γέμιζε η Ίριδα ένα χρυσό κύπελλο και το πήγαινε στον Όλυμπο. Αν κάποιος θεός ορκιζόταν στο νερό αυτό ψέματα, έπεφτε κάτω αμέσως, χωρίς πνοή και χωρίς να έχει τις αισθήσεις του κι έμενε έτσι για πολύ καιρό δεν έτρωγε αμβροσία ούτε έπινε νέκταρ. Στη συνέχεια έμενε για εννιά χρόνια αποκλεισμένος από τα συμπόσια των θεών, καθώς και από την προστασία τους.

Η Ίριδα δεν εκτελούσε μόνο τις αποστολές που της ανέθεταν, αλλά συχνά αναλάμβανε και η ίδια πρωτοβουλία. Στην Ιλιάδα τη βλέπουμε να ορμά και να βγάζει από τη μάχη την Αφροδίτη, που είχε πληγωθεί. Επίσης μπαίνει στο δωμάτιο της Ελένης και την προτρέπει να βγει έξω και να καμαρώσει τον Πάρη και τον Μενέλαο, που πρόκειται να μονομαχήσουν.


Συχνά προπορεύεται στις γαμήλιες τελετές του Ολύμπου και παραστέκει τη νύφη, όπως στους γάμους της Θέτιδας και του Πηλέα ή του Δία και της Ήρας.

Βασική αποστολή της Ίριδας -και εξαιρετικά σημαντική- ήταν να μεταφέρει τις εντολές του Δία στους άλλους θεούς, συνήθως στον Ποσειδώνα. Μπορούσε όμως να μεταφέρει και μηνύματα άλλων θεών, όπως είχε συμβεί με την περίπτωση της Λητώς οι Ολύμπιες θεές, εκτός της Ήρας, κάλεσαν την Ίριδα να επέμβη, ώστε να μπορέσει η Λητώ να γεννήσει επιτέλους τα παιδιά της, την Άρτεμη και τον Απόλλωνα. Η Ήρα, όπως είναι γνωστό, την καταδίωκε και δεν την άφηνε να γεννήσει, κρατώντας στον Όλυμπο την Ειλείθυια, τη θεά που προκαλούσε τους πόνους του τοκετού. Έτσι, η γέννα δεν έλεγε ν' αρχίσει, οπότε η Ίριδα πήγε στον Όλυμπο για να τη φέρει κοντά στην ετοιμόγεννη κρυφά από την Ήρα, αφού υποσχέθηκε ότι θα της δώσει ένα περιδέραιο με εννιά χάντρες σε χρυσή κλωστή. Έτσι ακριβώς την είχαν συμβουλέψει οι θεές του Ολύμπου.

Σ' άλλες περιπτώσεις η Ίριδα μπαίνει στην υπηρεσία της ίδιας της Ήρας στην Ιλιάδα πείθει για λογαριασμό της τον Αχιλλέα να ξαναμπεί στη μάχη, μόλις σκοτώνεται ο φίλος του Πάτροκλος κι ο Έκτορας θέλει να πάρει το πτώμα του ήρωα. Αργότερα φαίνεται πως πίστευαν πως η Ίριδα μπήκε στην αποκλειστική υπηρεσία της Ήρας τη φαντάζονταν καθισμένη κάτω, μπροστά στο θρόνο της θεάς, σαν τον πιστό της σκύλο. Δεν έφευγε ποτέ από κοντά της και λαγοκοιμόταν εκεί. Φορώντας τη ζώνη και μη βγάζοντας ποτέ τα πέδιλά της, ήταν πάντοτε σ' επιφυλακή, μήπως τυχόν και της ανατεθεί ξαφνικά κάποια νέα επείγουσα αποστολή από τη βασίλισσα των θεών.


Κάθε φορά που η Ίριδα έπρεπε να πάει μήνυμα στους ανθρώπους από μέρους κάποιου θεού, έπαιρνε τη μορφή κάποιου θνητού. Για παράδειγμα, μεσολάβησε στους Τρώες με τη μορφή ενός γιου του Πρίαμου ή παρουσιάστηκε στην Ελένη ως κουνιάδα της. Η συμπεριφορά της προς τον Αχιλλέα υπήρξε, μάλιστα, ιδιαίτερα ευνοϊκή όταν ο Πάτροκλος, νεκρός πια, επρόκειτο να καεί στην πυρά, ο Αχιλλέας επικαλέστηκε τους ανέμους, για να φουντώσει η φωτιά με το φύσημά τους. Η Ίριδα τότε έσπευσε να τους συναντήσει αμέσως, ώστε να πραγματοποιηθεί η επιθυμία του ήρωα. Πραγματικά, τους βρίσκει συγκεντρωμένους στη σπηλιά του Βοριά, όπου ήταν καλεσμένοι σε συμπόσιο. Τους διακόπτει για να τους εξηγήσει το λόγο της άφιξής της και να τους μεταφέρει την ευχή του Αχιλλέα. Ως τόπος λατρείας της Ίριδας είναι γνωστός μόνο ένας στην αρχαιότητα, το νησί της Εκάτης, που βρισκόταν κοντά στη Δήλο.


Το όνομα της Ίριδας σήμερα χρησιμοποιείται με διάφορες σημασίες. Έτσι ονομάζουμε το τμήμα του ματιού μας που είναι έγχρωμο. Ακόμη, υπάρχει ένα φυτό που ονομάζεται ίριδα. Κυρίως όμως σημαίνει το ουράνιο τόξο. Ο Όμηρος, πρώτος, με τη λέξη "ίρις" ονόμασε το φυσικό φαινόμενο της εμφάνισής του στον ουρανό. Ποτέ όμως η θεά Ίριδα δεν αποτέλεσε προσωποποίηση του ουράνιου τόξου. Απεικονίσεις της στην αρχαιότητα υπάρχουν πολλές, παρόλα αυτά σε καμιά τους δεν παριστάνεται ως ουράνιο τόξο η ίδια, ούτε και συνοδεύεται απ' αυτό. Η ουσία είναι πάντως πως η Ίριδα ταυτίζεται με το ουράνιο τόξο στη σκέψη των ανθρώπων, αρχικά η ίδια κι αργότερα το φόρεμά της ή ο δρόμος της.

Σ' αυτήν ακριβώς την ταύτιση βασίζεται και η καθιέρωση της Ίριδας ως αγγελιοφόρου των θεών το ουράνιο τόξο μοιάζει να συνδέει τη Γη με τον Ουρανό, τον αέρα με τη θάλασσα και η Ίριδα ως μαντατοφόρος κινείται μεταξύ θεών και ανθρώπων, καθώς και μέχρι τα βάθη της θάλασσας και τον Κάτω Κόσμο, με την ταχύτητα του ανέμου.


Φράσεις της αρχαίας Ελληνικής που λέμε και σήμερα!

Παρ' όλες τις επιρροές που έχει δεχθεί η γλώσσα μας, εντούτοις χρησιμοποιούμε στον καθημερινό λόγο, εκφράσεις αυτούσιες, προερχόμενες από την αρχαία Ελληνική.

Αυτές αποτελούν την απόδειξη ότι η γλώσσα είναι το μοναδικό πολιτισμικό κληροδότημα, το οποίο παραμένει ανεπηρέαστο από το χρόνο.

Είναι λοιπόν χρήσιμο να μάθουμε ή να θυμηθούμε, από που προέρχονται και από ποιούς ελέχθησαν για πρώτη φορά.

- Αιδώς Αργείοι: όταν θέλουμε να καταδείξουμε αισθήματα ντροπής αναφερόμενοι σε κάποιον άλλο.
Ειπώθηκε από τον Στέντορα (σε έντονο ύφος) προς τους Αργείους κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου, με σκοπό να τους ανυψώσει το ηθικό όταν ο Αχιλλέας αποχώρησε από τη μάχη. (Ομήρου Ιλιάδα – Ε 787)

- Αντίπαλον δέος: όταν αναφερόμαστε σε ισχυρό αντίπαλο.
(Θουκυδίδης – Γ 11)

- Από μηχανής θεός: μη αναμενόμενη βοήθεια – λύση – συνδρομή σε κάποιο πρόβλημα ή δύσκολη κατάσταση.
Προέρχεται από θεατρικό τέχνασμα στην αρχαία Ελλάδα που χρησιμοποιούσαν οι τραγικοί ποιητές όταν ήθελαν να δώσουν διέξοδο στη πλοκή του έργου και στο οποίο κατά τη διάρκεια της παράστασης εμφανιζόταν ένας Θεός επάνω σε εναέρια κατασκευή (γερανός).

- Αρχή άνδρα δείκνυσι: όταν οι πράξεις – έργα χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο στον οποίο αναφερόμαστε. (Βίας ο Πριηνεύς – Σοφοκλής…. Αντιγόνη 62)

- Ασκοί του Αιόλου: σε περιπτώσεις επικείμενων δεινών – καταστροφών.
Ο Αίολος έδωσε έναν ασκό στον Οδυσσέα ο οποίος περιείχε ανέμους. Όταν λοιπόν οι σύντροφοι του Οδυσσέα άνοιξαν τον ασκό, απελευθερώθηκαν οι άνεμοι και παρέσυραν το πλοίο στο νησί των Λαιστρυγόνων. (Ομήρου Οδύσσεια Κ 1-56)

- Αχίλλειος πτέρνα: αδύνατο σημείο
Η φράση προέρχεται από το μύθο του Αχιλλέα, σύμφωνα με τον οποίο, όταν τον βύθιζε στο αθάνατο νερό η μητέρα του, επειδή τον κρατούσε από τη φτέρνα, στο συγκεκριμένο σημείο του σώματός του παρέμεινε θνητός.

- Βίος αβίωτος : ζωή ανυπόφορη.
(Χίλων Ο Λακεδαιμόνιος)

- Γαία πυρί μειχθήτω: σε περιπτώσεις καταστροφής, όταν θέλουμε να δώσουμε έμφαση.

- Γη και ύδωρ: υποδηλώνει περιπτώσεις υποταγής , πλήρους υποχώρησης, παράδοσης άνευ όρων.
Η φράση προέρχεται από τον Ηρόδοτο, σύμφωνα με τον οποίο οι Πέρσες απεσταλμένοι ζήτησαν από τους Σπαρτιάτες γη και ύδωρ σε ένδειξη υποταγής.
(Ηροδότου Ιστορία V 17-18)

- Γόρδιος δεσμός: αναφέρεται σε περιπτώσεις δύσκολων προβλημάτων (άλυτων).
Η φράση λέγεται σε περιπτώσεις δύσκολων καταστάσεων, όπως αυτή που αντιμετώπισε ο Μέγας Αλέξανδρος, όταν προσπάθησε να λύσει ένα πολύπλοκο κόμπο, το «γόρδιο δεσμό» τον οποίον σύμφωνα με τον χρησμό όποιος τον έλυνε θα γινόταν κυρίαρχος της Ασίας.
(Αρριαννού 11 3)

- Δαμόκλειος σπάθη: απειλητικές καταστάσεις
Η φράση προέρχεται από επεισόδιο που συνέβη μεταξύ του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου και του Δαμοκλή, ενός αυλικού κόλακα , όταν ο πρώτος θέλοντας να δείξει στο Δαμοκλή πόσο επικίνδυνο ήταν το αξίωμα του τυράννου τον έβαλε να καθίσει στο θρόνο, ενώ από πάνω του κρεμόταν ξίφος σε μια τρίχα αλόγου.

- Διέβην τον Ρουβίκωνα : σε περιπτώσεις που λαμβάνεται μία παράτολμη απόφαση.
Η φράση αποδίδεται στον Ιούλιο Καίσαρα ο οποίος όταν το 49 π.Χ. αποφάσισε να κηρύξει εμφύλιο πόλεμο στην Ιταλία, πέρασε με το στρατό του τον ποταμό Ρουβίκωνα κατευθυνόμενος προς την Ρώμη.

- Δούρειος Ίππος: αναφέρεται σε περιπτώσεις δολιότητας, ή δώρων τα οποία υποκρύπτουν δόλο.
Η φράση προέρχεται από τον Όμηρο και αναφέρεται κατά την περίοδο των Τρωικών πολέμων τότε που οι Έλληνες ενώ χάρισαν στους Τρώες ξύλινο άλογο μεγάλων διαστάσεων ως αφιέρωμα στους Θεούς, στο εσωτερικό του ήταν κρυμμένοι ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του, οι οποίοι άνοιξαν τις πύλες της Τροίας στους υπόλοιπους Έλληνες
(Ομήρου Οδύσσεια λ 529)

- Δρακόντεια μέτρα: αναφέρεται σε περιπτώσεις λήψης αυστηρών – σκληρών μέτρων
Η φράση προέρχεται από τον Δράκοντα (7ος αιώνας π.Χ) αρχαίο νομοθέτη των Αθηνών, ο οποίος ήταν γνωστός για τους αυστηρούς και σκληρούς νόμους που επέβαλε.

- Eξ απαλών ονύχων: αναφέρεται στην νηπιακή ηλικία κυριολεκτικά, ή σε παλαιότερη χρονική περίοδο μεταφορικά.
Η φράση χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει τη νηπιακή ηλικία κατά την οποία ο άνθρωπος έχει μαλακά νύχια.

- Έπεα πτερόεντα: αερολογίες, αβάσιμα επιχειρήματα.
Ομηρική έκφραση βασισμένη στην αντίληψη ότι τα λόγια όταν εκστομίζονται τα παίρνει ο αέρας.
(Ομήρου Ιλιάδα Α 201)

- Επί ξυρού ακμής : στην κόψη του ξυραφιού, σε πολύ κρίσιμη κατάσταση, σε κρίσιμο σημείο.
Ομηρική φράση η οποία ειπώθηκε από το Νέστορα στο Διομήδη στην προσπάθειά του να τον παροτρύνει για συμμετοχή στον πόλεμο εναντίον των Τρώων.
(Ομήρου Ιλιάδα Κ 173)

- Εκατόμβη: Θυσία με πολλά θύματα, μεγάλη απώλεια.
Εκατόμβη στην αρχαία Ελλάδα ονόμαζαν την θυσία
κατά την οποία γινόταν προσφορά από εκατό βόδια στους θεούς.
(Ομήρου Ιλιάδα Α 65)

- Ες αύριον τα σπουδαία: Αργότερα θα ασχοληθούμε με τα σοβαρά ζητήματα – θέματα, αναβολή.
Τη φράση είπε ο Θηβαίος Αρχίας, όταν έλαβε το γράμμα που τον προειδοποιούσε ότι κινδυνεύει από τον Πελοπίδα.
(Πλουτάρχου Πελοπ. 10)

- Ή ταν ή επί τας : Ή θα την φέρεις νικητής (ασπίδα) ή θα σε φέρουν επάνω της νεκρό……………..ή θα επιτύχουμε, ή θα αποτύχουμε.
Τη φράση έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στα παιδιά τους, όταν τους έδιναν την ασπίδα για τον πόλεμο.
(Πλουτάρχου Λακεδαιμ. Αποφθ.16)

- Ήξεις αφήξεις: Λέγεται όταν κάποιος αλλάζει συνεχώς γνώμη.
Η φράση προέρχεται από το χρησμό του μαντείου των Δελφών « ήξεις αφήξεις ου θνήξεις εν πολέμω». Η θέση του κόμματος πριν ή μετά το αρνητικό μόριο ου, καθορίζει και τη σημασία του χρησμού.

- Κέρβερος: Σκληρός, ανυποχώρητος.
Προέρχεται από το ομώνυμο τέρας που φύλαγε τον Άδη και δεν επέτρεπε την είσοδο.

- Κέρας Αμαλθείας: Παραπέμπει σε πλούτο – αφθονία υλικών αγαθών.
Η φράση προέρχεται από περιστατικό όπου η Αμάλθεια έτρεφε το μικρό Δία με κέρατο κατσίκας γεμάτο γάλα και μέλι.

- Και συ τέκνον Βρούτε: Φράση που απευθύνεται σε πρόσωπα που προδίδουν την εμπιστοσύνη μας.
Την είπε ο Καίσαρας, όταν αναγνώρισε τον Βρούτο ανάμεσα στους δολοφόνους του.

- Κόπρος του Αυγείου: Συγκεντρωμένες ατασθαλίες – καταστάσεις οι οποίες δύσκολα διορθώνονται.
Η φράση προέρχεται από άθλο του Ηρακλή, κατά τον οποίο καθάρισε την κοπριά από τους στάβλους του Αυγείου.

- Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα: Λέγεται για όσους υπερηφανεύονται και καυχώνται για ανεπιβεβαίωτα κατορθώματα και καλούνται να αποδείξουν ότι λένε την αλήθεια.
Η φράση προέρχεται από Αισώπειο μύθο σύμφωνα με τον οποίο κάποιος ισχυριζόταν ότι κάποτε στη Ρόδο έκανε ένα πολύ μεγάλο άλμα και του ζήτησαν να το επαναλάβει λέγοντάς του την παραπάνω φράση.
(Αισώπου Μύθοι «Ανήρ Κομπαστής»)

- Mηδένα προ του τέλους μακάριζε : Μην βιάζεσαι να μακαρίσεις κάποιον πριν το τέλος.
Με αυτή τη φράση σχολίασε ο Σόλωνας τους θησαυρούς του Κροίσου, όταν ο τελευταίος τους έδειξε με υπερηφάνεια.
(Ηροδότου Ι 32 7)

- Κύκνειο άσμα: Η τελευταία ενέργεια – πράξη – έργο κάποιου.
Προέρχεται από το τελευταίο τραγούδι του κύκνου πριν το θάνατό του.
(Πλάτωνος Φαίδων 84 Ε)

- Ιστός της Πηνελόπης : Λέγεται για έργο που δεν τελειώνει.
Η φράση είναι από τον Όμηρο όπου στην Οδύσσεια αναφέρεται στην Πηνελόπη η οποία ύφαινε ένα ύφασμα την ημέρα και το ξήλωνε τη νύχτα, θέλοντας να ξεγελάσει τους μνηστήρες μέχρι να γυρίσει ο Οδυσσέας από την Τροία.
(Ομήρου Οδύσσεια τ 149)

- Κουτί της Πανδώρας : Εμφάνιση πολλών δεινών ταυτόχρονα.
Η φράση προέρχεται από τη μυθολογία, σύμφωνα με την οποία ο Δίας για να τιμωρήσει τους ανθρώπους έδωσε στην Πανδώρα ως δώρο ένα κιβώτιο γεμάτο με όλες τις συμφορές, με αποτέλεσμα μόλις το άνοιξε να βγουν όλα τα δεινά, εκτός από την ελπίδα.

- Ο κύβος ερρίφθη: Η απόφαση έχει ληφθεί.
Τη φάση είπε ο Καίσαρας όταν αποφάσισε να κηρύξει εμφύλιο πόλεμο.

- Προκρούστειος Κλίνη: Προσαρμογή κάποιας κατάστασης βάσει συμφέροντος
Προέρχεται από τον μυθικό κακούργο Προκρούστη ο οποίος έδενε τα θύματά του σε κρεβάτι κι έπειτα τους έκοβε ή εξάρθρωνε τα πόδια, προκειμένου να τους φέρει σε ίσο μήκος με το κρεβάτι.

- Μέμνησο των Αθηναίων : Μην ξεχνάς αυτόν που πρόκειται να εκδικηθείς.
Τη φράση έλεγε καθημερινά ένας υπηρέτης στο Δαρείο (κατόπιν εντολής του) υπενθυμίζοντας ότι έπρεπε να τιμωρήσει τους Αθηναίους, διότι συμμετείχαν στην πυρπόληση των Σάρδεων.
(Ηροδότου V 105)

- Μερίς του λέοντος : Το μεγαλύτερο μερίδιο.
(Αισώπου μύθοι «Λέων και αλώπηξ»)

- Κομίζω γλαύκα εις Αθήνας : Όταν λέγονται ήδη γνωστά πράγματα
Η φράση λέγεται διότι στην Αθήνα η γλαύκα, η κουκουβάγια, ήταν γνωστή, σαν σύμβολο της Αθήνας και εικονιζόταν παντού, όπως στις στροφές των σπιτιών, στα νομίσματα κ.λ.π. (Αριστοφάνη, Όρνιθες, 301)


Η ανίατη περίπτωση των Τροιζηνίων

Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν άνθρωποι εύθυμοι και γλεντζέδες και χαίρονταν τη ζωή, σα γνήσια παιδιά της φύσης με την οποία ήταν στενά δεμένοι. Εκτιμούσαν πολύ τα αστεία, που τα θεωρούσαν ένδειξη πολιτισμού.

Αυτό το μαρτυρεί και η ετυμολογία της ίδιας της λέξης. Το αστείο προέρχεται από το άστυ, την πόλη και δηλώνει ότι αστεία κάναν οι πολιτισμένοι κάτοικοι των πόλεων και όχι οι χωριάτες των αγρών που γιαυτό ήταν αγροίκοι. (Η διάκριση αυτή πέρασε και στη νέα ελληνική όπου έχουμε το χωρατό, το πολιτισμένο αστείο των κατοίκων της χώρας, δηλαδή της πόλης σε αντιπαράθεση με τη χωριατιά, των αγροίκων κατοίκων του χωριού).

Οι ευθυμότεροι χωρίς άλλο από τους αρχαίους Έλληνες ήταν οι Τροιζήνιοι, που τους έλεγαν φιλογέλωτες, γιατί δεν σταματούσαν να χωρατεύουν και να αστειεύονται ακόμα και την ώρα των συνελεύσεων της Εκκλησίας του Δήμου. Και ναι μεν τα αστεία και τα πειράγματα προκαλούσαν άφθονα γέλια, εμπόδιζαν όμως την ομαλή λειτουργία των συνελεύσεων, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να παίρνουν αποφάσεις σε σοβαρά ζητήματα


Τελικά καταφύγαν στο Μαντείο των Δελφών, μήπως ο Απόλλων τους βρει κάποια λύση. 

Η Πυθία τους συμβούλεψε πως τότε μόνο θα θεραπευθούν αν καταφέρουν να θυσιάσουν στον Ποσειδώνα έναν ταύρο, χωρίς καθ΄όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας και της θυσίας να γελάσει έστω και ένας από τους συμμετέχοντες.

Συμμορφώθηκαν με την εντολή του θεού αλλά καλού κακού κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών της θυσίας διώξαν από το χώρο όλα τα παιδιά, μήπως με τις αναπόφευκτες σκανταλιές τους δώσουν αφορμή στους μεγάλους να γελάσουν. Έτσι και έγινε αλλά την ώρα ακριβώς της θυσίας οι ιεροθύτες ανακάλυψαν έναν πιτσιρικά, που παρακολουθούσε κρυμμένος τη διαδικασία.

-- Φύγε από δω μικρέ, του βάλαν τις φωνές
-- Γιατί, φοβάστε μη σας φάω τον ταύρο;
απάντησε αυτός θαρρετά, προκαλώντας ακράτητα γέλια..

Όπως ήταν επόμενο η θυσία ματαιώθηκε, γιατί οι Τροιζήνιοι κατάλαβαν πως ο θεός ήθελε να τους δείξει ότι η περίπτωσή τους ήταν ανίατη.


Τα είδη των πλοίων στην αρχαία Ελλάδα

ΤΑ ΚΩΠΗΛΑΤΑ ΠΛΟΙΑ ''ΚΟΝΤΟΡΟΙ''

Αρχικά, όπως είδαμε πιο πριν, τα πλοία ήσαν μόνο με κουπιά (κόντορους, κοντάρι ) και με μια σειρά από κάθε πλευρά, οι καλούμενες μονήρεις. Αργότερα, μετά τα τρωικά, έγιναν πλοία με δυο σει-ρές, οι καλούμενες διήρεις (τα πλοία αυτά είχαν δυο καταστρώματα) και τέλος με τρεις σειρές, οι καλούμενες τριήρεις (τα πλοία αυτά είχαν τρία καταστρώματα). Η ναυς με μια μόνο σειρά κου-πιών από κάθε πλευρά είχε είτε δυο μόνο κουπιά, όπως οι σημερινές μικρές βάρκες, είτε τέσσερα, έξι, οκτώ…. Δημιουργήθηκαν, αυτό όμως έγινε μετά τα τρωικά, πλοία που είχαν ακόμη και 25 κου-πιά από κάθε πλευρά, σύνολο πενήντα, οι καλούμενες από αυτό και πεντηκόνταροι.

Χρήματα και απληστία κατά τον Αριστοτέλη

Ο Αριστοτέλης αντιμετώπιζε τα χρήματα σαν μέσον, για την επίτευξη στόχων – θεωρώντας πως οτιδήποτε αγοράζει κανείς, θα πρέπει να έχει μεγαλύτερη αξία από το ποσόν που ξοδεύει, αφού διαφορετικά δεν θα το επιζητούσε.

Δηλαδή, το προϊόν που αγοράζουμε, μας «υπόσχεται» ένα συναίσθημα, το οποίο ουσιαστικά εκτιμούμε περισσότερο από το ίδιο το προϊόν. Επειδή δε στην ανώτατη βαθμίδα της ιεραρχίας των αξιών ευρίσκεται η ευτυχία, η οποία «ορίζεται» ευρύτερα ως η επιτυχία της ζωής συνολικά, η «εκπλήρωση» καλύτερα, όλα όσα επιδιώκουμε αποσκοπούν στην υψηλότερη δυνατή ποιότητα της ζωής μας.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο Αριστοτέλης προσδίδει στα χρήματα εκείνη τη λειτουργία, η οποία επιτρέπει την απόκτηση των μέσων που καθιστούν δυνατή την επίτευξη μίας ποιοτικά καλής ζωής - η οποία αποτελεί προϋπόθεση της ευτυχίας.

Ο ίδιος όμως φιλόσοφος αναφέρεται σε ένα άλλο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο, όταν (εάν) η ποιότητα της ζωής πάψει να αποτελεί το μέτρο της ευτυχίας, τότε δεν υπάρχουν πλέον όρια στην επιθυμία απόκτησης χρημάτων.

Η αιτία είναι το ότι, οι «αριθμοί» είναι εκ φύσεως «ατελείωτοι» οπότε, αναγόμενοι στην ανώτατη βαθμίδα της ιεραρχίας των αξιών, «μεταλλασσόμενοι» δηλαδή από «μέσον» σε αυτοσκοπό, δεν επιτρέπουν ποτέ την «εκπλήρωση» του στόχου.

Έτσι λοιπόν, το άτομο παρασύρεται από τη δίνη του «μαξιμαλισμού», αφού τα χρήματα δεν είναι ποτέ αρκετά. Όσα και αν έχεις δηλαδή, μπορεί πάντοτε να αποκτήσεις περισσότερα – κάτι που δεν συμβαίνει φυσικά σε άλλους τομείς της ζωής, όπως για παράδειγμα στην υγεία, η οποία θεωρείται ως μια βασική προϋπόθεση της ευτυχίας.

Άρα ο μεγαλύτερος εχθρός της ευτυχίας είναι η απληστία.


Πλάτωνας: ''Το σώμα μας εμποδίζει στο κυνήγι της Αλήθειας''

Ο Πλάτωνας λέει: "Το σώμα μας φορτώνει με μύριες όσες ασχολίες για την απαραίτητη επιβίωση μας, ακόμη, αν επισυμβούν κάποιες ασθένειες, μας εμποδίζουν στο κυνήγι της αλήθειας και μας γεμίζουν με έρωτες και επιθυμίες και φόβους και κάθε είδους φαντάσματα και ανοησίες ώστε όπως λέει πραγματικά και η παροιμία, εξαιτίας αυτού δεν μας είναι δυνατόν ποτέ να σκεφτούμε λογικά για τίποτε”.

Πράγματι, πολέμους και επαναστάσεις και μάχες δεν τα προκαλούν τίποτε άλλο παρά το σώμα και οι επιθυμίες αυτού, γιατί, όλοι οι πόλεμοι γίνονται για την απόκτηση χρημάτων.

Τα χρήματα πάλι, αναγκαζόμαστε να τα αποκτούμε για το σώμα, υπηρετώντας τις ανάγκες του, και αν' αυτού δεν βρίσκουμε χρόνο για την φιλοσοφία για όλα αυτά.

Και το χειρότερο από όλα είναι ότι, αν εμφανιστεί κάποια ευκαιρία και στραφούμε με κάτι, παρεμβαλλόμενο παντού (το σώμα) στις συζητήσεις προξενεί θόρυβο και ταραχή και μας τρομάζει, ώστε εξαιτίας του να μην μπορούμε να δούμε την αλήθεια.

Αλλά, αποδείχθηκε ολοκάθαρα σε εμάς ότι, αν σκοπεύουμε κάποτε να γνωρίσουμε κάτι καθαρά, πρέπει να απαλλαγούμε από αυτό και να κοιτάζουμε με την ίδια την ψυχή μας αυτά καθ' εαυτά τα πράγματα και τότε, όπως φαίνεται, θα αποκτήσουμε αυτό που επιθυμούμε και λέμε ότι αγαπάμε (την φρόνηση), όταν δηλαδή πεθάνουμε, όπως το επισημαίνει και ο λόγος, όχι όμως όσο είμαστε ζωντανοί.

Αν, λοιπόν, δεν είναι δυνατόν με το σώμα να γνωρίσουμε τίποτα ολοκάθαρο, (συμβαίνει) το ένα από τα δύο, ή δηλαδή δεν είναι δυνατό πουθενά να γνωρίσει κανείς την αλήθεια ή το μπορούν όσοι έχουν πεθάνει.

Γιατί, τότε θα είναι η ψυχή αυτή καθ' εαυτή χωριστά από το σώμα, νωρίτερα όμως όχι.

Και όσο ζούμε, έτσι, όπως φαίνεται, θα πλησιάσουμε την γνώση, αν δηλαδή δεν παρασυρόμαστε από τις συνήθειες του σώματος και δεν επικοινωνούμε μαζί του, εκτός από την έσχατη ανάγκη, και αν δεν γεμίσουμε από την φύση του αλλά καθαρθούμε από αυτό μέχρι ωσότου ο ίδιος ο θεός μας λυτρώσει.

Και έτσι, αφού απαλλαχθούμε από την αφροσύνη του σώματος, όπως είναι φυσικό, θα βρεθούμε μαζί με παρόμοιους, βλέποντας από μόνοι μας, κάθε τι το ειλικρινές.

“Αυτό είναι η αλήθεια.”

Πλούταρχος, "Παραμυθητικός προς Απολλώνιον"

Θεός Καιρός: Ο νεότερος γιός του Δία

Στην ελληνική μυθολογία ο Καιρός ήταν θεότητα, το πνεύμα που προσωποποιούσε την ευνοϊκή χρονική στιγμή, την ευκαιρία, η οποία μπορούσε να αξιοποιηθεί μόνο όταν πλησίαζε.
Γραπτή μαρτυρία για την ύπαρξη του εμφανίζεται για πρώτη φορά τον 5ο αιώνα π.χ. (στα ομηρικά έπη δεν συναντάται ο Καιρός, παρά μόνο το επίθετο «καίριος»)...

Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΑΣΠΑΣΙΑΣ

Ο Περικλής καταγόμενος απο τον οίκο των Αλκμαιωνιδών, διακεκριμένη οικογένεια των Αθηνών, απο νωρίς ξεχώρισε για το ήθος του, τη ρητορική του δεινότητα, την μεγαλοφυία, την ανδρεία του και εξελίχθηκε σε ήρωα της Αθηναικής Δημοκρατίας. Όταν συναντήθηκε με την Ασπασία ήταν ήδη παντρεμένος και είχε δυο γιούς.

O Διογένης ο κυνικός και το μικρό παιδί

Ο Διογένης ο Σινωπεύς έφτασε στην Αθήνα ως πολιτικός εξόριστος το 370 π.Χ. Πολύ γρήγορα εντυπωσιάστηκε από τη διδασκαλία του Αντισθένη και ζήτησε να γίνει μαθητής του.

Σύντομα ο Διογένης ξεπέρασε το δάσκαλό του, όχι μόνο σε φήμη, αλλά και στην αυστηρότητα του τρόπου ζωής. Θεωρείται το αρχέτυπο των Κυνικών, και μάλιστα πολλοί του αποδίδουν την καθιέρωση του Κυνικού τρόπου ζωής, αν και ο ίδιος αναγνωρίζει το χρέος του στον Αντισθένη.


Για να καταδείξει την ελευθερία του από υλικές εξαρτήσεις, ζούσε σ’ ένα πιθάρι που λέγεται ότι ανήκε στο ναό της Κυβέλης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο σκληραγωγούσε τον εαυτό του και στις εναλλαγές του καιρού. Το μόνο πράγμα που διέθετε ήταν ένα ξύλινο κύπελλο.

Κάποια ημέρα όμως   πρόσεξε ένα μικρό παιδί να πίνει νερό από μια πηγή με τα
χέρια του. Πέταξε τότε το κύπελλο λέγοντας:

«Αυτό το μικρό παιδί με  νίκησε, χρειάστηκε λιγότερα πράγματα από εμένα...».

Ως άστεγος και πάμπτωχος εξόριστος, ο Διογένης βίωσε τις χειρότερες ατυχίες για τις οποίες γράφουν οι τραγικοί, κι όμως ομολογούσε ότι έζησε μια καλή ζωή. Έλεγε πως στην τύχη αντέτασσε το κουράγιο, στη συμβατικότητα τη φύση, και στο πάθος τη λογική. Περπατούσε ξυπόλυτος στο χιόνι και κυλούσε το πιθάρι του στην άμμο μέσα στο καυτό καλοκαίρι.

Επέζησε με μια πολύ απλή δίαιτα και διακρίθηκε για την περιφρόνησή του στα πλούτη και την πολυτέλεια. Πίστευε πως η ικανότητα να ζει κανείς χωρίς τα μέσα που λανθασμένα εκλαμβάνονται ως απαραίτητα είναι απελευθερωτική και ωφέλιμη.

Χρυσελεφάντινες ήταν οι πόρτες του Παρθενώνα

ΕΙΧΑΝ 10 ΜΕΤΡΑ ΥΨΟΣ

Οι πόρτες του Παρθενώνα, από μοσχοβολιστό ξύλο κέδρου, που έκρυβαν το χρυσελεφάντινο άγαλμα της παρθένου και επέτρεπαν τη θέασή του ελάχιστες φορές, οι πόρτες που προστάτευαν τους θησαυρούς της αθηναϊκής δημοκρατίας (και αργότερα το χρήμα της αθηναϊκής συμμαχίας) θα πρέπει να ήταν περισσότερο εντυπωσιακές από ότι νομίζαμε μέχρι σήμερα.

Τα τρομερά παιδιά της Έριδος

Η Έριδα (αρχαϊκή ονομασία Ερις) ήταν θεότητα της αρχαιότητας.
Ήταν κόρη της Νυκτός και θεά της ζήλιας, της διχόνοιας, του τσακωμού και του καυγά. Έσπερνε τη διχόνοια ανάμεσα σε θεούς και σε ανθρώπους.

Η λογική στον Αριστοτέλη

Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι όλα όσα έχουμε μέσα στο μυαλό μας, ως ιδέες και σκέψεις, έχει φτάσει μέχρι τη συνείδηση μας χάρη σε όλα όσα έχουμε δει κι ακούσει. Είμαστε, όμως, προικισμένοι από τη γέννησή μας και με μυαλό, που σκέφτεται λογικά. Έχουμε την ικανότητα να ταχτοποιούμε τις εμπειρίες μας και όσα αντιλαμβάνονται 01 αισθήσεις μας με λογικό τρόπο σε κατηγορίες και είδη. Κατ’ αυτό τον τρόπο, γεννιούνται μέσα στο μυαλό του ανθρώπου έννοιες όπως «πέτρα», «φυτό», «ζώο» και «άνθρωπος».

Ο Μύθος του Οιδίποδα και της Σφίγγας

Η Σφίγγα είναι φανταστικό πλάσμα της ελληνικής μυθολογίας,στενά συνδεδεμένο με το μύθο των Λαβδακιδών και συγκεκριμένα με εκείνον του Οιδίποδα.

Η Ιστορία της Αρχαίας Θράκης

Κατά τις κρατούσες ιστορικές αντιλήψεις – τις οποίες δεν συμμερίζομαι – οι Θράκες είναι αρχαίο ινδοευρωπαϊκό φύλο συγγενές προς τους Έλληνες, Φρύγες, Ιλλυριούς. Κατά την προσωπική μου άποψη, όλοι οι πληθυσμοί της χερσονήσου του Αίμου είναι γηγενείς και σε χρόνους πολύ μακρινούς είχαν κοινή ανθρωπολογική βάση. Η οποιαδήποτε πολιτιστική τους ανάπτυξη συντελείται με κέντρο το Αιγαίο. Συνεπώς, οι λεγόμενοι Θράκες, Ιλλυριοί, Μακεδόνες, Τρώες, Κρήτες κ.λπ. είναι περιφερειακοί πληθυσμοί που έχουν σαν κέντρο τον Αιγαιακό πολιτισμό.

Η Σελήνη στην Ελληνική Μυθολογία

Το όνομά της ετυμολογείται από το σέλας (φως).
Στην Ελληνική μυθολογία και Ελληνική Εθνική Θρησκεία η Σελήνη, ή Μήν (από τη σεληνιακή μηνολόγηση) ή Πασιφάη (στη Λακωνία), είναι τιτανική οντότητα,

Τα ολυμπιακά αγωνίσματα της αρχαίας Ελλάδας

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αρχαιότητας περιλάμβαναν ένα σημαντικό αριθμό αγωνισμάτων. Πολλά από αυτά είναι πρόγονοι των σύγχρονων ολυμπιακών αθλημάτων και είχαν όρους και κανόνες όχι άγνωστους στους σύγχρονους αθλητές. 

Τα αρχαία Ολυμπιακά αγωνίσματα ήταν τα εξής: 

Μαίανδρος: το Αρχαιότερο Ελληνικό σύμβολο

Το αρχαιότερο ελληνικό σύμβολο ο Μαίανδρος αποτελεί σύμβολο Νίκης και Ενότητας, σύμβολο του Άπειρου και της Αιώνιας Ζωής, αλλά και της αέναης πορείας μας μέσα στον κόσμο. Εμπνευσμένος, κατά την άποψη κάποιων ακαδημαϊκών, από τις πολυάριθμες στροφές του ποταμού Μαιάνδρου, ο οποίος έχει συνολικό μήκος πάνω από 500 χιλιόμετρα, θα αποτελέσει ένα από τα ιστορικότερα σύμβολα του Ελληνικού Κόσμου και θα ονομαστεί και Ελληνικό Κλειδί, καθώς δηλώνει την ελληνική καταγωγή όλων των πραγμάτων που τον φέρουν πάνω τους!

Πυθαγόρας: Η μυστηριώδης προσωπικότητα, η λατρεία προς τη θρησκεία και το πασίγνωστο θεώρημα


Το ''μυητικό'' ταξίδι των Ομηρικών επών

Μεταξύ των σπουδαιοτέρων αρχαίων  Μυθολογικών κείμενων (Έπη) όπως  τα Έπη του Γιλγαμές,  η Μαχαμπαράτα, και η Ραμαγίανα (1) εξέχουσα θέση κατέχουν τα Ομηρικά Έπη.

Η αρχαϊκή Ελληνική κοινωνία (1100 – 750 π.Χ.)

Από το τέλος του ελληνικού μεσαίωνα γύρω στα 750 π.Χ., ο ελληνικός πολιτισμός άρχισε να αναπτύσσεται με πολύ γοργό ρυθμό. Ουδείς άλλος πολιτισμός κατόρθωσε να παρουσιάσει παρόμοια επιτεύγματα με τον ελληνικό στους επόμενους αιώνες. Ο κυριότερος θεσμός, στον οποίο οφείλονταν τα εξαιρετικά επιτεύγματα των Ελλήνων, ήταν η πόλη – κράτος (η πόλις).

Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν ότι η ζωή έξω από την πόλη ήταν ημιβάρβαρη διότι έλειπε η συγκεντρωτική και συντονισμένη πολιτική ζωή, που ήταν απαραίτητη για μια ευτυχισμένη και ορθολογική ύπαρξη όπως αυτή των Ελλήνων. Η πολυτιμότερη συμβολή της πόλης – κράτους στο πολιτισμό ήταν η δημοκρατική διακυβέρνηση την οποία οι Έλληνες είχαν εφαρμόσει σε αμέτρητες παραλλαγές και εξασφάλιζε στους πολίτες ελευθερία και αυτοκυβέρνηση σε σημαντικό βαθμό.

Η προέλευση της πόλης – κράτους χρονολογείται από την εποχή του χαλκού, όταν η αστική εγκατάσταση υπήρξε ο πλέον παραδεκτός τρόπος ζωής. Οι νέοι άποικοι ήσαν οργανωμένοι σε γένη και τα μέλη τους απέδιδαν την κοινή τους καταγωγή σε κάποιον ήρωα ή θεό. Η πρώτη απαραίτητη ενέργεια ήταν η κατασκευή οχυρωμένου καταφυγίου, του ασύλου, όπου μπορούσε να καταφύγει ο λαός με τα κοπάδια του και τα υπάρχοντά του σε περίπτωση κινδύνου και χρησίμευε επίσης ως τόπος θυσιών προς τους θεούς, καθώς και χώρος ανταλλαγής εμπορευμάτων.

Το πρώτο οίκημα που κατασκευαζόταν ήταν του βασιλιά, (καθότι ο βασιλιάς ήταν απαραίτητος, ως αρχηγός του λαού στον πόλεμο, ή για να διευθύνει τις θυσίες) και συνήθως κτιζόταν στην κορυφή κάποιου χαμηλού λόφου προκειμένου να έχει πλήρη εποπτεία του βασιλείου.

Οι κάτοικοι των πόλεων είχαν την πεποίθηση ότι κατάγονταν από έναν κοινό πρόγονο. Κάθε πολίτης ήταν μέλος μιας αδελφότητας ή φατρίας οι οποίοι στέκονταν ο ένας δίπλα στον άλλον στο πεδίο της μάχης. Αρκετές φατρίες αποτελούσαν μία φυλή, που είχε ως βάση την οικογένεια, την κοινή καταγωγή και την κοινή λατρεία. Αυτό υπήρξε ταυτόχρονα το μεγάλο πλεονέκτημα αλλά και μεγάλο μειονέκτημα της πόλης – κράτους.

Δημιουργήθηκε μια κατάσταση η οποία ήταν αμφιλεγόμενη καθότι αφενός δημιουργούσε στενές οικογενειακές σχέσεις και φαινόμενα ανταγωνισμού μεταξύ των μελών, ενώ αφετέρου απέκλειε κατά κάποιο τρόπο τη συμμετοχή άλλων ανθρώπων. Έτσι οι στενές σχέσεις, η εντατική προσπάθεια και οι ίδιες ευκαιρίες για όλους ήταν προνόμια πολύ σπάνια και ανήκαν μόνο σε όσους είχαν γεννηθεί σε έναν κλειστό κύκλο προνομιούχων.

Η καταγωγή ήταν το απαραίτητο στοιχείο για να αποκτήσει κάποιος την ιδιότητα του πολίτη, διότι μόνο έτσι μπορούσε να συμμετάσχει στις απαραίτητες θρησκευτικές τελετές, γεγονός το οποίο αποτελούσε μειονέκτημα του συστήματος καθότι απέτρεπε την ευρύτερη συμμετοχή πολιτών. Σε κάθε περίπτωση όμως ο θεσμός της πόλης – κράτους προσέφερε αμέτρητες ευκαιρίες στα πεδία της λογοτεχνίας, της τέχνης και της φιλοσοφίας οι οποίες αναπτύχθηκαν ραγδαία διότι δεν υπήρξαν αποκλειστικά προνόμια της ολιγαρχίας.

Ωστόσο οι πόλεις – κράτη αναπτύχθηκαν σημαντικά κάτω από αριστοκρατικά καθεστώτα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπήρχε ένα “φεουδαρχικό” σύστημα όπου η εξουσία κληρονομούνταν και εξαρτιόταν από την αριστοκρατική καταγωγή. Σε όλη τη διάρκεια του ελληνικού μεσαίωνα οι ευγενείς ασκούσαν πιέσεις στο θεσμό της βασιλείας και περίπου τον 8ο π.Χ. αιώνα είχαν καταφέρει να παραγκωνίσουν οι ίδιοι το αξίωμα του βασιλιά. Ο θεσμός του βασιλιά μετατράπηκε σε αιρετό αξίωμα και διαμορφώθηκε σε ένα συνηθισμένο θρησκευτικό ή δικαστικό αξίωμα. Τον 7ο-6ο αιώνα άτομα που δεν είχαν κανέναν κληρονομικό τίτλο κατάφεραν να καταλάβουν την εξουσία μέσα από στάσεις και να εγκαθιδρύσουν μια αποκλειστική προσωπική εξουσία, η οποία δεν οργανώνονταν και δεν ασκούνταν μέσω μιας υποτακτικής ιεραρχίας αλλά διατάσσονταν απευθείας τους υποτελείς τους. Πρόκειται για τους Τυράννους οι οποίοι μέχρι το μισό του 6ου αιώνα είχαν ανατραπεί.

Δημιουργήθηκαν και άλλα αξιώματα ώσπου τελικά η πόλη έγινε ένας πολύπλοκος οργανισμός. Αργότερα η συνέλευση των πολιτών έχασε τη σημασία που είχε και με την πάροδο των ετών τα αριστοκρατικά καθεστώτα κατέπεσαν από τα λάθη τους. Εντούτοις η συμβολή τους στην ανάπτυξη της Ελλάδας ήταν μεγάλη με σημαντικότερη τη κωδικοποίηση των νόμων.

Ο πληθυσμός ήταν μικρός και η εξουσία σε γενικές γραμμές ήταν συλλογική και πολύ συχνά δεν ήταν παρά μια επέκταση της οικογενειακής ή θρησκευτικής εξουσίας. Επίσης όταν μιλάμε για την πόλη – κράτος λέμε ότι η εξουσία βρίσκεται “στο κέντρο”, στο κέντρο της πόλης και στο κέντρο του πληθυσμού. Το πιο γνωστό παράδειγμα είναι η Αθήνα, η οποία είχε συγκεκριμένα σύνορα, έναν πληθυσμό καθορισμένο με σαφήνεια από τον νόμο και όπου όλες οι αποφάσεις βρίσκονται στα χέρια των συνελεύσεων. Η μεγάλη συνέλευση του λαού, που θεωρητικά ήταν η μόνη κυρίαρχη, ήταν η Εκκλησία του Δήμου, η οποία συνέρχονταν στην Αγορά, δηλαδή στην κεντρική πλατεία. Στην συνέχεια υπήρχαν ειδικές συνελεύσεις όπως το Συμβούλιο, η Βουλή και τα δικαστήρια. Οι δικαστές, εκλεγμένοι με ψήφο ή με κλήρο, επέβλεπαν την εφαρμογή των αποφάσεων.

Θα σταθούμε εδώ στο γεγονός ότι εγκαθίσταται ένα νέο σύστημα πολιτικής οργάνωσης και εξουσίας στην ιστορία της Ελλάδας, αυτό της αρχαϊκής πόλης, από την οποία ετυμολογικά προκύπτει και η λέξη πολιτικός -ή -ό, ως επίθετο που σχετίζεται με μια δομημένη κοινωνία και προσδιορίζει ότι είναι σχετικό με την οργάνωση της εξουσίας σε αυτήν. Δηλαδή την εποχή αυτή εμφανίζεται μια θεωρητική σκέψη σχετικά με την πολιτική η οποία επικεντρώνεται κυρίως στις μορφές διακυβέρνησης και στις βάσεις της πολιτικής εξουσίας.

Σημειώνουμε ότι οι πρώτες δομές της αρχαϊκής ελληνικής κοινωνίας οφείλονταν στους ιερούς δεσμούς με τους οποίους συνδέονταν τα μέλη της, τους ιερούς κοινούς προγόνους τους…

Επισημαίνεται το γεγονός ότι η Αθήνα, ως υπόδειγμα πόλεως της αρχαϊκής εποχής, ήταν άριστα οχυρωμένη με την κεντρική πλατεία της να αποτελεί το κέντρο της πολιτικής και κοινωνικο-οικονομικής ζωής των πολιτών της.


Πηγή: 1. Bostford & Robinson, Αρχαία Ελληνική Ιστορία, Αθήνα, 1979.
2.Η. Κουσκουβέλη, Εισαγωγή στην Πολιτική Επιστήμη και τη θεωρία της πολιτικής, Αθήνα, 1997.


Ξεχωριστές και σπάνιες θεότητες της Αρχαίας Ελλάδας

Η Θάλασσα κατά την Ελληνική Μυθολογία ήταν η ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα της έννοιας του αλμυρού υγρού στοιχείου και προστάτιδα αυτού. Ήταν κόρη κατ΄ άλλους της Γαίας και μόνο αυτής που κατά τον ίδιο τρόπο, δηλαδή μόνο από τις δημιουργικές δυνάμεις του κληρονόμησε από το Χάος, και χωρίς τη βοήθεια του Έρωτος, κυοφόρησε τον Ουρανό και τα Όρη. Κατ΄ άλλες μυθολογικές παραδόσεις η Θάλασσα ήταν κόρη του Αιθέρα και της Ημέρας, μητέρα των Ροδίων, των Τελγινών καθώς και της Αφροδίτης.

Παραστάσεις της θεότητας αυτής υπήρχαν ελάχιστες με σαφή υπεροχή του θεού Ποσειδώνα. Από τις πιο ονομαστές απ΄ αυτές ήταν, κατά τον Ηρώδη τον Αττικό, εκείνη στο Ναό του Ποσειδώνα στην αρχαία Κόρινθο που φερόταν στη βάση συμπλέγματος του θεού αυτού με την Αμφιτρίτη να κρατά στην αγκαλιά της την κόρη της Αφροδίτη περιστοιχιζόμενη από τις Νηρηίδες.

Ο ΝΗΡΕΑΣ

Στην αρχαιότητα υπήρχαν διάφορες θεότητες που σχετίζονταν με το θαλάσσιο βασίλειο. Οι θεότητες αυτές δεν ήταν τόσο σημαντικές, όσο ο Ποσειδώνας, είχαν όμως γεννηθεί και κυριαρχούσαν πριν από εκείνον. Λατρεύονταν επίσης στον ελλαδικό χώρο προτού ακόμη εκείνος καθιερωθεί. Παρόλο που ήταν θεότητες δευτερεύουσες, γύρω απ’ αυτές και τους απογόνους τους δημιουργήθηκαν πολύ ενδιαφέροντες μύθοι.

Μια απ’ αυτές ήταν ο Νηρέας, ένας από τους “γέροντες της θάλασσας”, ένας από τους πιο σημαντικούς θαλάσσιους δαίμονες στην ακολουθία του Ποσειδώνα. Ήταν γιος του Πόντου και της Γαίας και αδέρφια του ήταν ο Θαύμαντας, ο Φόρκης, η Κητώ και η Ευρυβία. Η καταγωγή του δείχνει ολοφάνερα ότι πρόκειται για γενιά προγενέστερη από τον Ποσειδώνα. Σύζυγός του ήταν η Δωρίδα, μια από τις Ωκεανίδες. Μαζί της απέκτησε πενήντα κόρες, τις Νηρηίδες, μία από τις οποίες, η Αμφιτρίτη, έγινε αργότερα σύζυγος του Ποσειδώνα.

Έλεγαν πως, όπως και οι περισσότεροι θαλάσσιοι δαίμονες, έτσι κι ο Νηρέας μπορούσε να μεταμορφώνεται κι επινοούσε διάφορα τεχνάσματα. Γι’ αυτό και τον φαντάζονταν και τον απεικόνιζαν ως άνδρα με μορφή ψαριού, κάποτε όμως από το σώμα του ξεπροβάλλει ένας λύκος, ένας τράγος ή ένα κεφάλι φιδιού, ακριβώς για να συμβολίσουν τις μορφές που μπορούσε να πάρει. Σε φίδι είχε μεταμορφωθεί ο δαίμονας, όταν πάλευε με τον Ηρακλή, ο ήρωας όμως τον έδεσε, όπως τον είχαν συμβουλέψει οι θεές της Τύχης. Έτσι, τον ανάγκασε να του απαντήσει σε όλες του τις ερωτήσεις.

Ο Νηρέας φημιζόταν επίσης για τις προφητικές του ικανότητες. Όταν συνάντησε τον Πάρη, του προφήτευσε την πτώση της Τροίας. Επίσης, προείπε το ένδοξο πεπρωμένο του Ηρακλή στους Αργοναύτες, με τη βοήθεια του Γλαύκου, που ερμήνευσε τα λόγια του σ’ αυτούς.

Ο Νηρέας, πρώτος γιος του Πόντου, ήταν καλοσυνάτος, σοφός, καλοπροαίρετος και γνωστός για τη δικαιοσύνη, την προθυμία και τη φιλαλήθειά του. Ο ρόλος του ήταν πάντα ταπεινός και αφανής, παρόλα αυτά δε δίσταζε να βοηθήσει όποιον είχε την ανάγκη του. Η Αφροδίτη ανατράφηκε στην κατοικία του και ο Πηλέας ευεργετήθηκε απ’ αυτόν, γιατί του χάρισε το φάρμακο για να νικήσει την πείνα. Επίσης, βοήθησε τον Ηρακλή και τον έβγαλε από τη δύσκολη θέση, όταν του έδωσε το κύπελλο του Ήλιου για να περάσει μ’ αυτόν τον Ωκεανό. Ακόμη, του έδειξε το δρόμο για να φτάσει μέχρι τον κήπο των Εσπερίδων.

ΜΕΝΟΙΤΙΟΣ (ΤΙΤΑΝΑΣ)

Ο Μενοίτιος ήταν ένας από τους Τιτάνες της Ελληνικής μυθολογίας. Ήταν γιος του Τιτάνα Ιαπετού και της Ωκεανίδας Ασίας ή Κλυμένης ή Αίθρα ή Θέμιδας. Αδέλφια του ήταν ο Προμηθέας, ο Επιμηθέας και ο Άτλαντας. Αντιπροσωπεύει την άλογη – άκριτη σκέψη, το ένστικτο. Μετά την Τιτανομαχία ο Δίας κατακεραύνωσε και εξαπέλυσε τον Μενοίτιο και, ύστερα τον Επιμηθέα, στον Έρεβο.

Μάλιστα οι Μενετές της Καρπάθου, διατηρούν το όνομά τους από αυτόν σε ανάμνηση του παραπάνω γεγονότος. βρίσκονται τα Πηγάδια. Με βάση τοπική παράδοση ο βράχος που κτίστηκε το χωριό ταυτίζεται με το Μενοίτιο.

ΜΝΗΜΟΣΥΝΗ

Η Μνημοσύνη ( γνωστή μερικές φορές και ως Μνήμη, που όμως ήταν άλλη θεότητα) ήταν η προσωποποίηση της μνήμης στην ελληνική μυθολογία. Ανήκε στους Τιτάνες, ήταν κόρη της Γαίας και του Ουρανού και μητέρα των Μουσών από τον Δία.

Στη Θεογονία του Ησίοδου, οι βασιλείς και οι ποιητές λαμβάνουν τις δυνάμεις του εξουσιαστικού τους λόγου από την κατοχή τους επί της Μνημοσύνης και των ειδικών σχέσεών τους με τις Μούσες.

Ο Δίας κοιμήθηκε με τη Μνημοσύνη για εννέα συνεχόμενες μέρες και έτσι δημιουργήθηκαν οι εννέα Μούσες. Μνημοσύνη ήταν επίσης το όνομα ενός ποταμού στον Άδη, παράλληλου της Λήθης, σύμφωνα με μια σειρά ελληνικών ταφικών επιγραφών του 4ου αιώνα π.Χ. σε δακτυλικό εξάμετρο. Οι ψυχές των νεκρών έπιναν από τη Λήθη, έτσι ώστε να μη θυμούνται τις προηγούμενες ζωές τους όταν μετενσαρκώνονταν. Οι αρχάριοι ενθαρρύνονταν να πίνουν από τον ποταμό Μνημοσύνη όταν πέθαιναν, αντί από τη Λήθη. Αυτές οι επιγραφές μπορεί να συνδέονται με μια ιδιωτική μυστική θρησκεία, ή με Ορφική ποίηση.

Παρομοίως, όσοι ήθελαν να συμβουλευτούν το μαντείο του Τροφωνίου στην Βοιωτία έπρεπε να πιούν εναλλάξ από δύο πηγές που αποκαλούνταν «Λήθη» και «Μνημοσύνη», (προκειμένου να λησμονείται το παρελθόν και η μνήμη να ξεκινά απ΄ το παρόν). Ανάλογο σκηνικό περιγράφεται και στην Πολιτεία του Πλάτωνα.