ΔΑΙΔΑΛΟΣ ΚΑΙ ΙΚΑΡΟΣ
Κατά το μύθο, ο Δαίδαλος ήταν γιος του Ευπάλαμου ή Παλαμάονα (που δείχνει τον άνθρωπο που έχει επιτήδεια παλάμη, το δεξιοτέχνη) και της Αλκίππης ή Φρασιμήδης, που ανήκε στο γένος των Ερεχθειδών. Ήταν ξακουστός στην εποχή του για τα θαυμαστά έργα του, απαράμιλλης αρχιτεκτονικής τέχνης, και τα περίφημα γλυπτά του, που προκαλούσαν το θαυμασμό για τη μοναδική ομορφιά τους.
Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι πολλά απ' αυτά έμοιαζαν με ζωντανά και διηγούνταν μάλιστα ότι κάποια νύχτα ο ημίθεος Ηρακλής στην Κόρινθο, αποκεφάλισε ένα από τα αγάλματα του Δαίδαλου, νομίζοντας ότι έχει να κάνει με πραγματικό εχθρό. Στο εργαστήρι του Δαίδαλου μαθήτεψαν πολλοί γνωστοί καλλιτέχνες, γλύπτες, ζωγράφοι και τεχνίτες. Μεταξύ άλλων και ο νεαρός Τάλως, γιος της αδερφής του Δαίδαλου Πέρδικας (είναι διαφορετικός από τον γίγαντα Τάλω, τον φύλακα της Κρήτης).
Ο ΦΥΛΑΚΑΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΕ ΝΟΜΙΣΜΑ
Ο νεαρός εξελισσόταν σε εξαιρετικό τεχνίτη και γλύπτη, ενώ είχε ήδη εφεύρει τον τόρνο και το διαβήτη. Κατ' άλλους μάλιστα, και το πριόνι ήταν δική του εφεύρεση και όχι του Δαίδαλου. Ο δάσκαλος φοβήθηκε ότι ο μαθητής του θα τον ξεπερνούσε σε φήμη και δόξα. ενώ ήταν ακόμη είκοσι χρόνων τον είχε ξεπεράσει στην τέχνη. Συνέβη μια μέρα να βρει μια σιαγόνα φιδιού ή κατά άλλους ένα ψαροκόκαλο και διαπιστώνοντας ότι μπορούσε να το χρησιμοποιήσει για να κόψει ένα μικρό ξυλαράκι στα δυο, το αντέγραψε σε σίδερο. Έτσι επινόησε το πριόνι. Αυτές και άλλες του εφευρέσεις, όπως ο κεραμικός τροχός και ο διαβήτης για την κατασκευή των κύκλων, του εξασφάλισαν πολύ καλή φήμη στην Αθήνα και ο Δαίδαλος, ο οποίος ισχυριζόταν ότι αυτός σφυρηλάτησε το πρώτο πριόνι σύντομα άρχισε να νιώθει αφόρητη ζήλια για τον Τάλω .Τον οδήγησε πάνω στη στέγη του ναού της Αθηνάς στην Ακρόπολη και καθώς του έδειχνε τη θεά, ξαφνικά τον έσπρωξε και τον γκρέμισε. Και ακόμη, παρά τη ζήλια του, δεν θα έκανε κακό στον Τάλω αν δεν είχε υποπτευθεί τις αιμομικτικές του σχέσεις με την Πολυκάστη .
Στη συνέχεια, ο Δαίδαλος κατέβηκε γρήγορα στους πρόποδες της Ακρόπολης και έβαλα το πτώμα του Τάλω μέσα σε ένα σακί με σκοπό να το θάψει κρυφά. Στους περαστικούς που τράβηξε την προσοχή τους εξήγησε ότι σαν καλός πολίτης και σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου, είχε περιμαζέψει ένα ψόφιο ψάρι πράγμα που δεν ήταν τελείως ψέμα γιατί ο Τάλως ήταν Ερεχθεύς. Υπήρχαν όμως κηλίδες αίματος πάνω στο σακί και το έγκλημα δεν μπόρεσε παρά να βγει στην επιφάνεια οπότε ο Άρειος Πάγος τον καταδίκασε για τον φόνο και τον εξόρισε. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο Δαίδαλος δραπέτευσε πριν γίνει η δίκη .
Τώρα, η ψυχή του Τάλω - πού άλλοι αποκαλούν lκαλο, Κίρκινο ή Τάνταλο - πέταξε μακριά με τη μορφή πέρδικας αλλά το σώμα του ετάφη εκεί όπου είχε πέσει . Η Πολυκάστη κρεμάστηκε όταν έμαθε για τον θάνατο του και οι αθηναίοι έκτισαν δίπλα στην Ακρόπολη ένα ιερό προς τιμήν της.
Ο ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΒΑΘΟΣ Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ
Έτσι χτίστηκε ο περίφημος Λαβύρινθος, ένα μνημειώδες έργο, μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας, που είδε το φως μετά τις ανασκαφές του Έβανς στην Κνωσό. Πρόκειται για ένα τεράστιο κτίριο με 1300 αίθουσες, αυλές και αποθήκες, διακοσμημένο με θαυμάσιες τοιχογραφίες, μερικές από τις οποίες σώζονται μέχρι σήμερα. Στον Δαίδαλο, επίσης, αποδίδονταν το περίφημο ανάγλυφο της Αριάδνης στην Κνωσό, καθώς και πολυάριθμα αγάλματα στις πόλεις Ελούντα, Κνωσό και στη χώρα της Καρίας. Σύντομα όμως ο Δαίδαλος έπεσε στη δυσμένεια του βασιλιά της Κρήτης. Δυο είναι οι επικρατέστερες εκδοχές για τους λόγους για τους οποίους ο Αθηναίος καλλιτέχνης προκάλεσε την οργή του Μίνωα.
Σύμφωνα με την πρώτη, όταν ο Μίνωας διεκδικούσε το θρόνο της Κρήτης, μετά το θάνατο του βασιλιά της Αστερίου, συζύγου της μητέρας του Ευρώπης, παρακάλεσε τον Ποσειδώνα να τον βοηθήσει. Τότε ο θεός της θάλασσας έκανε να αναδυθεί μέσα από τα κύματα ένας πανέμορφος ταύρος, σημάδι θεϊκό για την εύνοιά του προς τον Μίνωα. Τον ταύρο αυτόν υποσχέθηκε ο Μίνωας να θυσιάσει προς τιμή του Ποσειδώνα, όταν θα γινόταν βασιλιάς.
Όταν όμως κέρδισε το θρόνο, ο Μίνωας ξέχασε την υπόσχεσή του. Άφησε τον ταύρο να βόσκει στα λιβάδια του και θυσίασε κάποιον άλλο στη θέση του. Τον ωραίο αυτόν ταύρο ερωτεύτηκε η Πασιφάη, γυναίκα του Μίνωα, κόρη του Ήλιου και της Πέρσης. Τον παράφορο έρωτα ενέπνευσε στην Πασιφάη η θεά Αφροδίτη θέλοντας να την τιμωρήσει γιατί δεν της απέδιδε τις ανάλογες τιμές. Απελπισμένη η Πασιφάη παρακάλεσε τον Δαίδαλο να τη βοηθήσει για να ικανοποιήσει τον πόθο της.
Ο Δαίδαλος κατασκεύασε ξύλινο ομοίωμα αγελάδας, κούφιο από μέσα (η περίφημη "Δάμαλις"), το οποίο σκέπασε με δέρμα φρέσκο σφαγμένης αγελάδας. Μέσα στο ομοίωμα μπήκε η Πασιφάη. Ο ταύρος εξαπατήθηκε. Ενώθηκε με την "αγελάδα" και από την παράδοξη αυτή ένωση γεννήθηκε ο Μινώταυρος, φοβερό τέρας με κεφάλι ταύρου και σώμα ανθρώπου, που κατοικούσε στα υπόγεια του Λαβύρινθου και τρεφόταν με ανθρώπινη σάρκα. Ο Μίνωας εξοργίστηκε τρομερά όταν πληροφορήθηκε ότι ο Δαίδαλος διευκόλυνε την Πασιφάη να ικανοποιήσει τις ερωτικές της ορέξεις.
Η άλλη εκδοχή αναφέρει ότι ο Δαίδαλος έπεσε σε δυσμένεια, επειδή εκείνος έδωσε στην Αριάδνη, κόρη του Μίνωα και της Πασιφάης, τον περίφημο μίτο με τον οποίο ο βασιλιάς της Αθήνας Θησέας κατόρθωσε να βγει σώος μέσα από τον Λαβύρινθο, αφού πρώτα σκότωσε το φοβερό Μινώταυρο .Οργισμένος ο Μίνωας έκλεισε τον Δαίδαλο στον Λαβύρινθο, μαζί με το νεαρό γιο του Ίκαρο.
ΙΚΑΡΟΣ
Τον Ίκαρο είχε αποκτήσει ο Δαίδαλος με τη Ναυσικράτη, μια από τις δούλες του Μίνωα. Στη φυλακή ο Δαίδαλος άρχισε να μηχανεύεται τρόπους για την απόδρασή τους. Η φυγή από θάλασσα ήταν αδύνατη. Αρματωμένα πλοία περιπολούσαν τα κρητικά παράλια. Μόνο από αέρα θα ήταν δυνατή η απόδρασή τους. Αλλά πώς; Το εφευρετικό μυαλό του Δαίδαλου δεν άργησε να βρει τη λύση. Κατασκεύασε γιγάντια φτερά από κλαριά λυγαριάς και πανί και τα κόλλησε με κερί. Συμβούλεψε το γιο του πώς να πετάει, στερέωσε με κερί τα φτερά στους ώμους και πέταξαν μαζί πάνω από τα ψηλά βουνά της Κρήτης για την ελευθερία. Το θέαμα που αντίκρισαν ήταν μοναδικό και το ταξίδι στους αιθέρες ανεπανάληπτο. Για πρώτη φορά ο άνθρωπος έσχιζε το γαλάζιο ορίζοντα και κατακτούσε τους ουράνιους δρόμους. Άφηναν πίσω τους τη σκλαβιά και ταξίδευαν για τόπους μακρινούς, αγαπημένους κι ονειρεμένους.
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΚΑΡΟΥ
Σαν νιόβγαλτο πουλί, πλημμυρισμένο από ευτυχία, ο Ίκαρος πετούσε πότε ψηλά καλημερίζοντας τον ολόλαμπρο Ήλιο και πότε χαμηλά, δροσίζοντας τις φτερούγες του στα γαλανά νερά της θάλασσας. Μάταια ο πατέρας του του φώναζε να μην πλησιάζει τον ολόφωτο δίσκο του Ήλιου. Το κακό ήρθε γρήγορα. Οι καυτές αχτίδες του Ήλιου μαλάκωσαν το κερί και έλιωσαν τα δεσίματα των φτερών. Ο άτυχος νέος έπεσε στα βαθιά νερά της θάλασσας και πνίγηκε. Η μοίρα στάθηκε σκληρή για τον άμυαλο και απερίσκεπτο νέο. Από τότε η θάλασσα του ανατολικού Αιγαίου ονομάζεται Ικάριο πέλαγος, ενώ το κοντινό νησάκι Ικαρία.Απαρηγόρητος ο Δαίδαλος εγκαταστάθηκε αρχικά στην Κύμη, όπου έχτισε ναό προς τιμή του θεού Απόλλωνα, στον οποίο αφιέρωσε τα φτερά που του χάρισαν την ελευθερία. Έπειτα εγκαταστάθηκε στη Σικελία, όπου ο βασιλιάς της Καμικού Κόκκαλος του ανέθεσε την κατασκευή υδραγωγείου, αποχετευτικού συστήματος και την κατασκευή των τειχών του Ακράγαντα. Ο Μίνωας, κατά το μύθο, καταδίωξε το δραπέτη και έφτασε μέχρι τη Σικελία. Ζήτησε από τον Κόκκαλο να του παραδώσει τον Μίνωα. Εκείνος προσποιήθηκε ότι δέχεται, ζήτησε μάλιστα από τις θυγατέρες του να προσφέρουν στο φιλοξενούμενο ένα θερμό λουτρό. Το νερό όμως ήταν τόσο καυτό, ώστε ο βασιλιάς της Κρήτης πνίγηκε στο μπάνιο του.
Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι ο Δαίδαλος ζήτησε καταφύγιο στα ανάκτορα του βασιλιά των Αθηνών Θησέα, ο οποίος ήταν ξάδερφός του. Ο Μίνωας απαίτησε από τον Θησέα να του παραδώσει τον Δαίδαλο, εκείνος όμως αρνήθηκε. Μετά το θάνατο του Μίνωα ανέλαβε στο θρόνο ο γιος του Δευκαλίωνας, τον οποίο νίκησε σε μεγάλη ναυμαχία ο Θησέας. Ο βασιλιάς της Αθήνας κατέλαβε την Κνωσό, σκότωσε το Δευκαλίωνα και εγκατέστησε στην Κρήτη βασίλισσα την Αριάδνη. Την εκστρατεία αυτή των Αθηναίων λέγεται ότι ακολούθησε ο Δαίδαλος ως οδηγός. Σε σχέση με το τέλος του Δαίδαλου υπάρχουν πολλές εκδοχές. Η επικρατέστερη αναφέρει ότι ο Δαίδαλος πέθανε στην Αίγυπτο. Οι Αιγύπτιοι τον έθαψαν σ' ένα νησάκι του ποταμού Νείλου, ενώ τον λάτρευαν σαν θεό.
Οι Αθηναίοι προς τιμή του ονόμασαν έναν από τους μικρότερους δήμους της Αττικής, που ανήκε στην Κεκροπίδα φυλή, δήμο των Δαιδαλιδών, γιατί εκεί, κατά την παράδοση, δικάστηκε και καταδικάστηκε ο μεγάλος καλλιτέχνης από τον Άρειο Πάγο. Η ύπαρξη παρόλα αυτά του Δαίδαλου αμφισβητείται. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι τα πολυάριθμα έργα τέχνης που αποδίδονται σ' αυτόν βρίσκονται διάσπαρτα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Σικελίας και απέχουν μεταξύ τους πάρα πολύ, τόσο τοπικά όσο και χρονικά. Επίσης, από το γεγονός ότι το όνομά του συνδέεται με επώνυμους καλλιτέχνες μεταγενέστερων εποχών, οι οποίοι λογικά δε θα μπορούσαν να είχαν καμιά σχέση με τον Δαίδαλο.
ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ
Παρόλα αυτά δεν ήταν εύκολο να δραπετεύσουν από την Κρήτη, αφού ο Μίνως είχε τοποθετήσει στρατιωτικές φρουρές σε όλα τα πλοία και πρόσφερε μεγάλη αμοιβή για τη σύλληψη του Έτσι ο Δαίδαλος έφτιαξε ένα ζευγάρι φτερούγες για τον εαυτό του και άλλο ένα για τον Ίκαρο, αφού έδεσε με κλωστή τα καλάμια των μεγάλων φτερών μεταξύ τους και κόλλησε με κερί τα μικρά. Έδεσε τις φτερούγες πάνω στον Ίκαρο και με δάκρυα στα μάτια του είπε:
- Παιδί μου πρόσεχε! Να μη πετάς ούτε πολύ ψηλά, γιατί μπορεί ο ήλιος να λιώσει το κερί, ούτε πολύ χαμηλά,
γιατί η θάλασσα μπορεί να βρέξει τα φτερά.
Πέρασε μετά τα χέρια του μέσα στις φτερούγες του και πέταξαν μακριά.
- Να με ακολουθείς από κοντά, φώναξε, μην τραβάς μόνος σου πορεία !
Ανεβοκατεβάζοντας τις φτερούγες τους, πολύ γρήγορα απομακρύνθηκαν από το νησί με κατεύθυνση βορειοδυτικά. Οι ψαράδες, οι βοσκοί και οι ζευγάδες ατενίζοντας τον ουρανό, τούς πέρασαν για θεούς.
Είχαν αφήσει πίσω τους τη Νάξο, τη Δήλο και την Πάρο στα αριστερά τους και προσπερνούσαν την Λεβινθο και την Κάλυμνο στα δεξιά τους, όταν ο Ίκαρος, αγνοώντας τις εντολές του πατέρα του,
άρχισε να ανεβαίνει προς τον ήλιο, χαρούμενός από το πέταγμα πού έκανε με τις μεγάλες του φτερούγες.
Μετά από λίγο, όταν ο Δαίδαλος κοίταξε πίσω του δεν μπόρεσε πια να διακρίνει τον Ίκαρο παρά μόνο κάτω, πάνω στα κύματα, είδε σκόρπια φτερά να επιπλέουν. Η ζέστη του ήλιου είχε λιώσει το κερί και ο Ίκαρος έπεσε και πνίγηκε μέσα στη θάλασσα. Ο Δαίδαλος άρχισε να πετάει ολόγυρα μέχρι πού το πτώμα αναδύθηκε στην επιφάνεια και τότε το πήρε και το πήγε στο κοντινότερο νησί , τη σημερινή Ικαρία, όπου και το έθαψε. Μια πέρδικα στάθηκε πάνω σε ένα κλαδί άγριοβελανιδιάς και τον παρατηρούσε τερερίζοντας από ευχαρίστηση .
Η ψυχή της αδελφής του Πολυκάστης είχε επιτέλους πάρει εκδίκηση. Το νησί έδωσε το όνομα του στη θάλασσα πού το περιβάλλει
Ορισμένοι πού δεν πιστεύουν σ' αυτή την ιστορία, λένε πώς ο Δαίδαλος δραπέτευσε από την Κρήτη με ένα πλοίο πού του βρήκε η Πασιφάη και πώς στο δρόμο τους για τη Σικελία, λίγο πριν ξεμπαρκάρουν σε ένα νησάκι, ο Ίκαρος έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε. Προσθέτουν ότι ο Ηρακλής έθαψε τον Ίκαρο και ο Δαίδαλος για να ανταποδώσει την ευγνωμοσύνη του έστησε ένα άγαλμα στην Πίσα πού έμοιαζε τόσο πολύ με ζωντανό, ώστε ο Ηρακλής το πέρασε για αντίπαλο του και το έριξε με μια πέτρα. Άλλοι λένε ότι ο Δαίδαλος εφεύρε τα ιστία, και όχι τις φτερούγες, και τα χρησιμοποίησε για να ξεπεράσει τις γαλέρες του Μίνωα και ότι ο Ίκαρος κυβερνώντας απρόσεκτα πνίγηκε όταν το πλοίο τους ανατράπηκε .
Ο Δαίδαλος έπλευσε προς τα δυτικά ώσπου έφτασε στην Κύμη, κοντά στη Νάπολη, όπου αφιέρωσε τις φτερούγες του στον Απόλλωνα και έχτισε προς τιμήν του ένα χρυσοστεγο ναό. Στη συνέχεια επισκέφθηκε την Κάμικο της Σικελίας όπου ο βασιλιάς Κόκαλος τον υποδέχτηκε φιλόξενα και έζησε ανάμεσα στους Σικελούς απολαμβάνοντας μεγάλη δόξα και ανεγείροντας πολλά και εξαίρετα κτίσματα .
Εν τω μεταξύ ο Μίνως πού είχε συστήσει ένα σημαντικό στόλο, άρχισε την αναζήτηση του Δαίδαλου. Είχε μαζί του ένα κοχύλι τριτωνίου (σαλιγκάρι) και όπου πήγαινε υποσχόταν ότι θα ανταμείψει αυτόν πού θα κατάφερνε να περάσει μια λινή κλώστη μέσα από αυτό. Ήξερε πως μόνο ο Δαίδαλος ήταν ικανός να λύσει αυτό το πρόβλημα. Όταν έφτασε στην Κάμικο , έδειξε το κοχύλι στον Κόκαλο ο οποίος ανέλαβε να περάσει την κλωστή. Με μεγάλη σιγουριά ο Δαίδαλος βρήκε τον τρόπο να το κάνει. Αφού έδεσε ένα ιστό αράχνης σε ένα μυρμήγκι , τρύπησε τον πάτο του κοχυλιού, άλειψε τα χείλη της τρύπας με μέλι για δόλωμα και το άφησε να μπει από μπροστά για να βγει περπατώντας από την τρύπα. Μετά στην άλλη άκρη του ιστού έδεσε τη λινή κλωστή την οποία και τράβηξε μέσα από το κοχύλι. Ο Κόκαλος επέστρεψε το κοχύλι με την περασμένη κλωστή ζητώντας την ανταμοιβή και ο Μίνως, σίγουρος ότι είχε επιτέλους βρει την κρυψώνα του Δαιδάλου, απαίτησε να του τον παραδώσουν. Οι κόρες όμως του Κόκαλου πού δεν ήθελαν καθόλου να χάσουν τον Δαίδαλο γιατί τούς έφτιαχνε όμορφα παιχνίδια, τον βοήθησαν να στήσει μια πλεκτάνη . Ο Δαίδαλος τρύπησε την οροφή του μπάνιου και πέρασε ένα σωλήνα από όπου έχυσε βραστό νερό ή άλλοι λένε ότι το έχυσε πάνω στο Μίνωα ενώ απολάμβανε το ζεστό του μπάνιο . Ο Κόκαλος πού κατά πάσα πιθανότητα είχε αναμειχθεί στην πλεκτάνη, παρέδωσε το πτώμα στους Κρήτες με τη δικαιολογία ότι ο ΜΙνως σκόνταψε σε ένα χαλάκι και έπεσε μέσα σε ένα καζάνι με βραστό νερό
Οι οπαδοί του Μίνωα τον έθαψαν με μεγαλοπρέπεια και ο Δίας τον έκανε κριτή των νεκρών στα Τάρταρα μαζί με τον αδελφό του Ραδάμανθυ και με τον εχθρό του Αιακό, ως συνεργάτη. Επειδή ο τάφος του Μίνωα βρισκόταν μέσα στο ναό της Αφροδίτης στη Κάμικο, επί πολλές γενεές τον τιμούσαν εκεί τα πλήθη των Σικελών πού έρχονταν για τη λατρεία της Αφροδίτης. Τελικά, ο Θήρων, ο τύραννος του Ακράγαντα, επέστρεψε τα οστά του στην Κρήτη.
Μετά το θάνατο του Μίνωα, πλήρης αταξία επικρατούσε ανάμεσα στους Κρήτες γιατί ο κύριος στόλος τους είχε καεί από τούς Σικελούς. Μια ομάδα από τα πληρώματα πού αναγκάστηκαν να παραμείνουν μακριά από την πατρίδα έχτισαν την πόλη Μινώα κοντά στην παραλία όπου είχαν ξεμπαρκάρει. Μια άλλη ομάδα, την πόλη Υρία στην Μεσσαπία και μια τρίτη στο δρόμο προς τα κεντρικά της Σικελίας οχύρωσαν ένα λόφο και εκεί έχτισαν την πόλη Έγγυον, η οποία πήρε αυτό το όνομα επειδή εκεί κοντά υπήρχε μια πηγή. Ανέγειραν επίσης το ναό των Μητέρων τις οποίες εξακολούθησαν να τιμούν πολύ, όπως και στη χώρα τους την Κρήτη .
Ο Δαίδαλος όμως έφυγε από τη Σικελία για να πάει στον Ιόλαο, τον ανιψιό και ηνίοχο του Τιρύνθιου Ηρακλή , οποίος οδήγησε ένα σώμα Αθηναίων και Θεσπιών στην Σαρδηνία. Πολλά από τα έργα του σώζονται μέχρι σήμερα και ονομάζονται δαιδάλεια .
Ο ΦΥΛΑΚΑΣ ΤΑΛΩΣ ΠΟΥ ΑΦΗΣΕ Ο ΜΙΝΩΑΣ ΨΑΧΝΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΑΙΔΑΛΟ
Τάλως ήταν επίσης το όνομα του υπηρέτη του Μίνωα με το χάλκινο κεφάλι πού ο Δίας του έδωσε για να φυλάει την Κρήτη. Λένε ότι ήταν στερνός απόγονος του χάλκινου γένους πού αναδύθηκε από τις στάχτες των δένδρων. Άλλοι ισχυρίζονται ότι τον είχε κατασκευάσει ο Ήφαιστος στη Σαρδηνία και ότι είχε μια μοναδική φλέβα που ξεκινούσε από το λαιμό και κατέληγε στον αστράγαλο όπου έκλεινε με ένα χάλκινο καρφί. Καθήκον του ήταν να διατρέχει όλη τη Κρήτη τρεις φορές την μέρα και να ρίχνει βράχους πάνω στα ξένα καράβια.
ΛΙΓΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΑΛΩ ΤΟΝ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
Ο Τάλως δεν είχε όμως μοναδικό χρέος να προστατεύει την Κρήτη από εχθρούς αλλά και από κάθε είδους αδικία. Γύριζε τρεις φορές το χρόνο όλα τα χωριά του νησιού κουβαλώντας στην πλάτη του χάλκινες πλάκες με χαραγμένους τους θεϊκούς-δίκαιους νόμους. Σκοπός ήταν να φροντίζει να τηρούνται αυτοί οι νόμοι στην επαρχία.
ΑΓΓΕΙΟ ΤΟΥ ΑΡΧ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Οι χάλκινες πλάκες που κουβαλούσε ίσως ήταν μεταγενέστερη προσπάθεια να εξηγηθεί με τη λογική γιατί αναφέρεται σαν χάλκινος.
Στις πόλεις υπεύθυνος για την τήρηση των νόμων ήταν ο Ραδάμανθυς, που μαζί με τον αδερφό του, Μίνωα, μετά το θάνατό τους έγιναν κριτές των ψυχών στον Άδη, σύμβολα απόλυτης δικαιοσύνης.
Ο Τάλως κατάφερε για πολλά χρόνια να κατατροπώνει τους εχθρούς της Κρήτης μέχρι που ήρθε και η ώρα του. Φυσικά ένα χάλκινο «ρομπότ» δεν θα μπορούσε να πεθάνει από βέλη ή όπλα αφού ήταν άτρωτο, πόσο μάλλον από γηρατειά. Ο Τάλως πέθανε από δόλο.
Η Αργώ, το μυθικό πλοίο, με πλήρωμα τον Ιάσονα, τη Μήδεια και τους Αργοναύτες είχε ένα περιπετειώδες ταξίδι πέρα από τον Ελλήσποντο. Φτάνοντας στις νότιες ακτές της Κρήτης οι Αργοναύτες θέλησαν να προσαράξουν ώστε να ξεκουραστούν και να εφοδιαστούν προμήθειες.
Μην ξεχνάμε ότι είχαν ήδη περάσει από την Κολχίδα όπου ο Ιάσονας με τη βοήθεια της μάγισσας Μήδειας, κόρης του βασιλιά της Κολχίδας Αιήτη, αφού οι δυο νέοι είχαν εν τω μεταξύ ερωτευτεί, κατάφερε να πάρει το χρυσόμαλλο δέρας.
Εκτός από το δέρας πήρε φεύγοντας και την αγαπημένη του Μήδεια. Η μυθολογία λέει ότι η Μήδεια ήταν ανιψιά της Πασιφάης, γυναίκας του Μίνωα, δηλαδή της βασίλισσα της μινωικής Κρήτης, οπότε μάλλον γι’ αυτό διάλεξαν την Κρήτη για να κάνουν μία στάση στο θρυλικό ταξίδι τους.Πλησιάζοντας όμως την ακτή βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον χάλκινο γίγαντα, να τους πετάει βράχους. Το πλοίο κινδύνευσε να βυθιστεί όταν ανέλαβε η Μήδεια. Πήγε στην κουπαστή και άρχισε να μιλάει με τον Τάλω. Κάνοντας ξόρκια και τάζοντας του αθανασία τον ξεγέλασε τον απονήρευτο Τάλω έτσι μόνος του έβγαλε το χάλκινο καρφί από τους αστραγάλους του με αποτέλεσμα να χυθεί όλο το «αίμα» του στη γη και ο ίδιος να σωριαστεί κάτω χωρίς ζωή πια.
Υπάρχει και μία δεύτερη πολύ κοντινή εκδοχή, ότι η Μήδεια τον κοίταξε βαθιά στα μάτια και λέγοντας ξόρκια τον τρέλανε και καθώς έτρεχε με μανία πάνω κάτω χτύπησε το ευάλωτο σημείο του, το χάλκινο καρφί έσπασε και έτσι πέθανε.
Ο χάλκινος ήρωας, Τάλως, συμβολίζει την τεχνολογική εξέλιξη στον τομέα της μεταλλουργίας στα προϊστορικά-μινωικά χρόνια. Είχαν φτάσει σε τόσο υψηλό επίπεδο, ώστε έφτιαξαν με τη φαντασία τους έναν χάλκινο υπερήρωα να τους προστατεύει.
Μια άλλη πολύ σημαντική ιδιότητα του Τάλω ήταν αυτή σαν λειτουργός δικαιοσύνης. Αυτό υποδηλώνει τη σπουδαιότητα που απέδιδαν στην αρχαία Κρήτη στο θεσμό της δικαιοσύνης. Όχι τυχαία οι νόμοι θεωρούνταν θεϊκοί, αφού ο Μίνωας τους έπαιρνε από τον πατέρα του το Δία, και επομένως η τήρησή τους ήταν απαραίτητη.
Όταν οι Σαρδηνοί προσπάθησαν να εισβάλουν στο νησί, ο Τάλως πυρακτώνοντας το σώμα του μέσα στη φωτιά, τούς έσφιγγε πάνω του και, γελώντας βροντερά με υπερηφάνεια, τούς εξόντωσε όλους. Από εδώ προέρχεται και η έκφραση «Σαρδόνιος γέλως». Τελικά η Μήδεια σκότωσε τον Τάλω τραβώντας το καρφί που έφραζε τη φλέβα και αφήνοντας τον να χάσει όλο το αίμα που του έδινε ζωή. Άλλοι λένε πώς ο Ποίας ο Αργοναύτης τον χτύπησε στον αστράγαλο με ένα φαρμακερό βέλος .
Σημειώσεις
1.Απόλλοδωρος Γ 15,8' Πλούταρχος Θησεύς 19· Φερεκύδης, παρατίθεται από τον Σχολιαστή στον Οιδίποδα εnl Κολωνω του Σοφοκλή 1,72' Υγίνος Μύθος 39.
2.Απόλλόδωρος Ο.π.· Οβίδιος Μεταμορφώσεις ν» 236-59' Υγίνος Μύθος 274' Πλίνιος Φυσική ίστορία ν» 57.
3.Φουλγέντιος Μύθοι 111 2· πρωτος Βατικανός Μυθογράφος 232· ΔΕύτερος Βατικανος Μυθογράφος 130' Διόδωρος Σικελιώτης Δ 76, (Ι. Υγίνος Μύθος 39' Παυσανίας Ζ 4, 5.
4.Παυσανίας Α 21, 6' Σέρβιος στην Αίνειάδα του Βιργιλίου νι 14' 'Ελλάνικος, παρατίθεται από τον Σχολιαστή στον Ορέστη του Ευριπίδη 1650' Οβίδιος Ο.π.· ΣουΙδας και Φώτιος λ Πέρδικος Ιερόν.
5.Διόδωρος Σικελιώτης ό.π.· • Απολλόδωρος Επιτομή Α 12.
6.Ισιδωρος της Σεβίλλης Απαρχές χιν 6' Υγίνος Μύθος 40· 'Οβιδιος Μεταμορφώσεις ν»Ι 182-235.
7.Διόδωρος Σικελιώτης Δ 77' 'Απολλόδωρος Β 6,3' Παυσανίας Θ 11, 2 3.
8.ΒιργΙλιος Αινείας νι 14 κεξ.· Παυσανίας Ζ 4, 5' Διόδωρος Σικελιώτης Δ 78.
9.ΠαυσανΙας Ο.π.· Απολλόδωρος Επιτομή Α 14-15' Ζηνόβιος Παροιμίαι Δ 92' Διόδωρος Σικελιώτης Δ 79.
10.Διοδωρος Σικελιώτης Ο.π.· 'Ηρόδοτος Ζ 170.
11.ΠαυσανΙας Ζ 2, 2' Διόδωρος Σικελιώηης Δ 30.
12.ΣουΙδας λ. Σαρδόνιος γέλως . Απολλώνιος Ρόδιος Αργοναυτικά 1639 κεξ' 'Απολλόδωρος Α 9, 26' Πλάτων Μίνως 320c.
ΠΗΓΕΣ- ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
MYTHOLOGIA.8M.COM
TOXOLYROS,COM
EXPLORECRETE.COM
ENCYCLOPEDIA MYTHICA
DR ALENA TRCKOVA-FLAMEE, PH.D
ΠΑΝΟΡΑΜΙΟ
