Σοφίες και αποφθέγματα αρχαίων Ελλήνων

Οι Λακεδαιμόνιοι Βούλης και Σπέρχης πήγαν εθελοντικά στο βασιλιά των Περσών Ξέρξη για να τους επιβληθεί τιμωρία, που όφειλε η Σπάρτη σύμφωνα με κάποιον χρησμό, διότι σκότωσαν τους κήρυκες που είχαν σταλεί από τον Πέρση βασιλιά σ’ αυτούς.

Αρχιμήδης

Ο Αρχιμήδης (287 π.Χ.-212 π.Χ.) ήταν ένα από τα μεγαλοφυή πνεύματα που γνώρισε στην πορεία της η ανθρωπότητα, ενώ ήταν και ένας από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς, φυσικούς και μηχανικούς της αρχαιότητας.

Ο Χρυσός Αιώνας του Περικλέους (5ος αιώνας π.Χ.)

Τον 5ο αιώνα π.Χ. η πόλη των Αθηνών αναπτύσσεται ραγδαία. Η πόλη της Θεάς Αθηνάς θα καταφέρει υπό την αρχηγία του περίφημου Ρήτορα Περικλή, να γνωρίσει την μεγαλύτερη δόξα που θα γνώριζε ποτέ πόλη! Ο Περικλής θα είναι αυτός που θα την αναδείξει και μέσα από την πολιτική του η Αθήνα θα εισέλθει στον λεγόμενο "Χρυσό Αιώνα".

Βουλή, Άρειος Πάγος, Θέατρο, τέχνες, έννοιες που δεν θα επηρεάσουν μόνο ολόκληρη την Ελλάδα αλλά θα διαμορφώσουν ολόκληρο τον κόσμο σε αυτό που είναι σήμερα. Το σημαντικότερο όλων φυσικά κι αυτό που δείχνει πως ο πολιτισμός της Αθήνας έχει φτάσει στο Ζενίθ, είναι η γέννηση της Δημοκρατίας! Τεράστια έργα θα δημιουργηθούν εκείνη την περίοδο και τα οποία αναμένεται να αλλάξουν ριζικά την εικόνα της πόλης και την ιστορία όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και ολόκληρου του κόσμου.

Την ίδια περίοδο θα ζήσουν πολλοί κορυφαίοι Έλληνες, ο Σοφοκλής (496 – 406 π.Χ.), Μέγας Τραγωδός από την Αθήνα, ο Ευριπίδης (480 – 406 π.Χ.) επίσης Μέγας Τραγωδός, ο Θουκυδίδης (460 – 395 π.Χ.), κορυφαίος Έλληνας ιστορικός, ο Αριστοφάνης (450 – 380 π.Χ.) ο μεγαλύτερος ίσως κωμικός ποιητής της Αρχαίας Αθήνας και πολλοί πολλοί άλλοι.

Παράλληλα με την Αθήνα θα αναπτυχθεί επίσης ένας ακόμη σημαντικός πολιτισμός στην Βόρεια Ελλάδα αυτή τη φορά και συγκεκριμένα στην Θράκη. Το Βασίλειο των Οδρυσών θα γνωρίσει την άνθιση από το 470 μέχρι και το 47 π.Χ. όπου και η Θράκη θα περιέλθει στην κυριαρχία των Ρωμαίων!

Ο Απόλλων από το δυτικό αέτωμα του ναού
 του Δία στην Ολυμπία, περ. 460 π.Χ.
Ο Απόλλωνας από το δυτικό αέτωμα του Ναού του Διός στην Ολυμπία είναι ένα χαρακτηριστικό
δείγμα της τέχνης της Κλασικής Εποχής. Τότε κυριαρχεί η αρμονία! Το κορυφαίο όμως μνημείο που θα καταφέρει μέχρι και τις μέρες μας να προκαλεί τον θαυμασμό είναι αυτό που χτίστηκε προς τιμήν της Θεάς Αθηνάς! Ο Ικτίνος κι ο Καλλικράτης αποτέλεσαν τους αρχιτέκτονες ενώ ο Φειδίας ήταν αυτός που έφτιαξε το γλυπτό διάκοσμο. Το μνημείο αυτό που χτίστηκε από το 447 μέχρι το 432 π.Χ. θα χαρακτηρίζει πλέον ολόκληρη την Ελλάδα. Το 432 π.Χ. φτάνει κι ο Παρθενώνας έχει ολοκληρωθεί!

Αναπαράσταση Παρθενώνος
Όχι άδικα, ο Παρθενώνας αποτελεί ένα μοναδικό κτίσμα. Χτισμένος από Πεντελικό μάρμαρο δεσπόζει πάνω στον Ιερό Βράχο της Ακροπόλεως. Είναι ένας μοναδικός δωρικού ρυθμού ναός! Ο Παρθενώνας από εδώ και πέρα θα είναι το σήμα κατατεθέν για την Ελλάδα. Θα καταφέρει να συνδεθεί με όλες τις φάσεις της ιστορίας της χώρας και από αυτό μπορεί κανείς να κατανοήσει πόσο οι άνθρωπο δέθηκαν με αυτό το Ιστορικότατο κτίσμα μοναδικής ομορφιάς! Αργότερα θα λεηλατηθεί, θα υποστεί μετατροπές, θα βομβαρδιστεί, θα καταστραφεί, θα περάσει από κακουχίες ωστόσο πέρα από όλα αυτά θα καταφέρει να μείνει ζωντανός και να συνεχίζει να στέκει όρθιος και από ψηλά να δείχνει σε όλους Έλληνες και μη πως οι Έλληνες μεγαλούργησαν και συνεχίζουν να μεγαλουργούν!

Ένα σημαντικότατο τμήμα του Παρθενώνα είναι η Ζωφόρος η οποία αποτελεί μια ζώνη με ανάγλυφες παραστάσεις. Στη Ζωφόρο συνολικού μήκους 160 ολόκληρων μέτρων απεικονιζόταν η πομπή των Παναθηναίων. Θεότητες, άνθρωποι, άρματα, άλογα, ζώα θα καλύψουν το μεγαλύτερο μέρος της. Η
Η ζωφόρος απεικονίζει την πομπή των Παναθηναίων
και στην δυτική πλευρά την διαμάχη Αθηνάς
ανατολική Ζωφόρος είναι η σημαντικότερη καθώς στην συγκεκριμένη παρατηρείται η κορύφωση της πομπής κι η παράδοση του πέπλου δηλαδή του δώρου των Αθηναίων στην Θεά Αθηνά! Παράλληλα στην ίδια βλέπουμε και τους Θεούς του Ολύμπου. Ο Παρθενώνας επίσης αποτελείται από τα Αετώματα τα οποία ήταν τριγωνικής μορφής. Ήταν περίλαμπρα και ήταν τα τελευταία που δέχθηκαν την γλυπτή διακόσμηση. Άλλα σημαντικά τμήματα του Παρθενώνα είναι οι Μετόπες.

Ύστερα από μια σειρά ενεργειών το μοναδικό αυτό κτίσμα υπέστη σοβαρές ζημιές και τμήματα του έχουν διασκορπιστεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Αγγλία είναι εκείνη που κρατάει το μεγαλύτερο μέρος των γλυπτών του Παρθενώνα. Εκείνοι θα πάρουν και την μία εκ των 6 «κορών» του Ερεχθείου δηλαδή τις Καρυάτιδες. Το Ερέχθειο θα πάρει το όνομα του από τον Βασιλιά Ερεχθέα διότι σύμφωνα με την μυθολογία σε εκείνο το σημείο είχε την κατοικία του. Εκεί θα δημιουργηθεί αυτό το ιδιόμορφο μα μοναδικό κτίσμα το οποίο κατασκευάστηκε μεταξύ 425 και 406 π.Χ..

Η Αθήνα έχει αναπτυχθεί πλέον σε μια ναυτική υπερδύναμη και αμέσως ο άλλος μπορεί να καταλάβει που βρισκόταν το λιμάνι των Αθηνών! Μα φυσικά ο Πειραιάς ήταν εκείνος που φιλοξένησε τις Αθηναϊκές τριήρεις. Η Αθήνα ενώθηκε με τον Πειραιά με τα ισχυρά τείχη που οικοδομήθηκαν και τα οποία είναι γνωστά ως «Μακρά Τείχη»! Εκείνος που αποφασιστικά έδρασε ώστε να δημιουργηθεί η πόλη του Πειραιά ήταν ο Θεμιστοκλής.

Η Κλασική εποχή χάρισε στην Αθήνα μια μοναδική περίοδο κατά την οποία έδρασε ριζικά παγκοσμίως. Μπορεί λοιπόν να αποτέλεσε τον λαμπρότερο όλων των πολιτισμών σύντομα όμως αναμένεται να ξεκινήσει η φθορά. Η ραγδαία ανάπτυξη της θα στρέψει τα εχθρικά βλέμματα πάνω της τα οποία με καχυποψία θα προσπαθήσουν και θα καταφέρουν αργότερα να την σταματήσουν. Είναι γεγονός πως οι Σπαρτιάτες τρόμαξαν με την σημαντικότατη εξέλιξη της πόλης των Αθηνών στα Κλασικά χρόνια Οι Σπαρτιάτες τώρα ψάχνουν να βρουν τον τρόπο να ξεκινήσουν τις δράσεις τους ώστε να καταφέρουν αυτό που θέλουν και αυτό που ζητούν είναι η παντοδυναμία.

Η αφορμή δεν θα αργήσει να έρθει και θα δοθεί από τους Κερκυραίους. Η γνωστή κόντρα μεταξύ Κορινθίων και Κερκυραίων έρχεται για άλλη μια φορά στο προσκήνιο αυτή τη φορά για την Επίδαμνο (Δυρράχιο) η οποία ήταν αποικία των Κερκυραίων που δόθηκε όμως στους πρώτους. Αργότερα όμως θα διεκδικήσουν εκ νέου την Επίδαμνο και μάλιστα θα ζητήσουν και την βοήθεια των Αθηναίων. Η ναυμαχία στα Σύβοτα το 433 π.Χ. θα σημάνει την αρχή του Πελοποννησιακού Πολέμου που θα ξεκινήσει οριστικά 2 χρόνια αργότερα. Όλο αυτό άλλωστε ήταν αρκετό ώστε με την υποστήριξη των Κορινθίων η Σπάρτη να κηρύξει τον πόλεμο στην Αθήνα έναν πόλεμο ο οποίος θα διαρκέσει 27 ολόκληρα χρόνια, από το 431 ως το 404 π.Χ.. Ο Χρυσός αιώνας του Περικλή τελειώνει οριστικά και η Ελλάδα της Κλασικής Περιόδου εισέρχεται σε μια από τις εντονότερες φάσεις τις ιστορίας της! Ο Πόλεμος που θα ζήσει αναμένεται να είναι και ο μεγαλύτερος που έχει γνωρίσει μέχρι εκείνη την στιγμή. Παράλληλα θα ξεσπάσουν μέχρι κι εμφύλιοι και ολόκληροι πολιτισμοί θα καταρρεύσουν από μόνοι τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Κέρκυρα, στην οποία ύστερα από την αφορμή που έδωσε, επικράτησε μια χαοτική κατάσταση με αποτέλεσμα όχι μόνο σφαγές αλλά και την ολοκληρωτική καταστροφή!

Ο Πελοποννησιακός πόλεμος θα χωριστεί σε 3 συνολικά φάσεις στον Αρχιδάμειο Πόλεμο (431 – 421 π.Χ.) που θα λήξει με την Νίκειο Ειρήνη, στην Σικελική εκστρατεία που θα λήξει με την μεγάλη καταστροφή των Αθηνών στις Συρακούσες και τέλος με τον Δεκελεικό πόλεμο (413 – 404 π.Χ.) όπου και λήγει ο Πελοποννησιακός πόλεμος ύστερα από την παρέμβαση της Περσίας υπέρ της Σπάρτης με την Αθήνα να έχει καταληφθεί. Η επόμενη μέρα που θα ξημερώσει βρίσκει την Αθήνα κάτω από την Σπαρτιατική Κυριαρχία. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος κατάφερε να αλλάξει ριζικά την ροή της ιστορίας. Ήταν ίσως ο καταστρεπτικότερος στην αρχαιότητα και σε αυτόν έλαβαν μέρος έλληνες από όλες τις γνωστές τότε περιοχές. Αυτό σημαίνει πως ανεπηρέαστο δεν έμεινε κανένα μέρος του Ελληνισμού.

Οι παλιές μέρες για την Αθήνα έχουν περάσει και την διακυβέρνηση της θα αναλάβουν 30
φιλολάκωνες πολιτικοί οι οποίοι είναι γνωστοί ως «Τριάκοντα Τύραννοι». Σιγά σιγά θα έρθει κι η ρήξη στις σχέσεις Σπάρτης και Κορίνθου με αποτέλεσμα η Ελλάδα να εισέλθει σε νέο πόλεμο ο
οποίος είναι γνωστός ως «Βοιωτικός ή Κορινθιακός πόλεμος», ενώ λίγα χρόνια αργότερα η Αθήνα θα λάβει μέρος και σε νέο πόλεμο ο οποίος ονομάζεται «Συμμαχικός» καθώς έγινε μεταξύ της Αθήνας και των πόλεων της Β' Αθηναϊκής συμμαχίας. Το αποτέλεσμα όλων αυτών των πολέμων ήταν τελικώς αρνητικό, αφού έπεσε το ηθικό των Ελλήνων και γενικώς συνεχώς επικρατούσε ένα αρνητικό κλίμα. Πριν τον Συμμαχικό Πόλεμο μάλιστα υπογράφεται κι η «Ανταλκίδειος ειρήνη» μια ταπεινωτική για τους Έλληνες συνθήκη που έδειξε την κόπωση τους από τις πολλές μάχες που είχαν κάνει μεταξύ τους καθώς πέρα από όλα υπήρξε και μια αποτυχημένη κατά κάποιο τρόπο Μικρασιατική Εκστρατεία.

Τα χρόνια πάντως του Πελοποννησιακού Πολέμου κατασκευάσθηκε ένα ακόμη από τα επτά θαύματα του Κόσμου. Έργο του γλύπτη Φειδία το «Άγαλμα του Ολυμπίου Διός» αποτέλεσε το λατρευτικό άγαλμα του Ναού του Διός στην Ολυμπία! Ο Δίας σύμφωνα με τις αναφορές φαίνεται να έφτανε τα 12 ολόκληρα μέτρα! Κατασκευάσθηκε από Ελεφαντόδοντο, χρυσό και πολύτιμες πέτρες. Κατά τα Βυζαντινά Χρόνια θα μεταφερθεί στην Κωνσταντινούπολη και ΔΕΝ θα καταστραφεί από τους Χριστιανούς αλλά από Βαρβάρους! Την καταστροφή επίσης ΔΕΝ θα γνωρίσει ούτε ο Ναός του Ολυμπίου Διός. Από εκεί και πέρα άγνωστο παραμένει το τι ακριβώς συνέβη σε αυτό το κολοσσιαίο άγαλμα το οποίο πιστεύεται πως καταστράφηκε από πυρκαγιά.

Την ίδια περίοδο θα γεννηθούν ο Ξενοφών (427 – 355 π.Χ.) κι ο Πλάτωνας (427 – 347 π.Χ.), ιστορικός και φιλόσοφος ο πρώτος, φιλόσοφος και συγγραφέας ο δεύτερος. Κι οι δύο τους αναμένεται να αφήσουν την σφραγίδα τους στον Ελληνικό πολιτισμό και στην αρχαία ιστορία της Ελλάδας!

Κατά την Κλασική περίοδο παρατηρούμε μοναδικά έργα. Ένα εξ’ αυτών είναι η Νίκη του Παιωνίου
το οποίο είναι ένα πραγματικό αριστούργημα. Η τελειότητα κι η κομψότητα των έργων της γλυπτικής φαίνεται σε όλα τα γλυπτά της εποχής που έχουν βρεθεί. Η Ειρήνη κι ο Πλούτος αποτελούν ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η έκφραση κι η τεχνική παρουσίαση το έχουν κάνει να θεωρείται ως ένα από τα πιο θαυμάσια έργα της εποχής. Αδιαμφισβήτητα όμως το έργο το οποίο όχι άδικα θεωρείται διαμάντι της κλασικής εποχής στην Ολυμπία είναι το μοναδικό σωζόμενο αυθεντικό έργο του Πραξιτέλη. Δεν είναι άλλο από τον Ερμή του Πραξιτέλους το οποίο κατασκευάστηκε από Παριανό μάρμαρο το 330 π.Χ.. Επίσης η επιτύμβια στήλη της Ηγησούς (410 π.Χ.) αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα της κλασικής εποχής στον Κεραμεικό.

Πριν το τέλος της Κλασικής Περιόδου γεννιέται ο Αριστοτέλης (384 – 322 π.Χ.). Γεννημένος στην Χαλκιδική ο Αριστοτέλης, δημιουργός της λογικής υπήρξε Μέγας Φιλόσοφος κι η διδασκαλία του ήταν τόσο έντονη που δεν επηρέασε μόνο τον αρχαίο κόσμο αλλά και τον σύγχονο! Εκείνη την εποχή είναι που στην άνθιση του θα φτάσει ένα άλλο βασίλειο, το Βασίλειο της Ηπείρου ή όπως είναι γνωστό το Βασίλειο των Μολοσσών. Αυτό θα αναπτυχθεί κυρίως από το 424 π.Χ. και θα κρατήσει την δύναμη του μέχρι το 167 π.Χ. που θα καταστραφεί από τις Ρωμαϊκές δυνάμεις. Το Βασίλειο των Μολοσσών είναι πραγματικότητα χάρη στον Νεοπτόλεμο του Τρωικού Πολέμου, ο οποίος ήταν γιος του Αχιλλέα και φαίνεται μετά το τέλος των γεγονότων στην Τροία, να εγκαθίσταται στην Ήπειρο με αποτέλεσμα από γενιά σε γενιά ο πολιτισμός αυτός να εξελιχθεί σε έναν από τους σπουδαιότερους της Κλασικής εποχής. Παράλληλα δεν μένει πολύς καιρός μέχρι την στιγμή που θα καταφέρει να συνδεθεί με τον Μεγαλύτερο Έλληνα ηγεμόνα και έναν μοναδικό πολιτισμό!

Ωστόσο λίγο πριν την λήξη της Χρυσής αυτής εποχής οι Έλληνες όπως προείπαμε ήταν κυριολεκτικά κουρασμένοι. Είχαν καταφέρει να χάσουν τις δυνάμεις τους, το ηθικό τους αλλά και το κουράγιο τους με άμεση συνέπεια ταπεινωτικές συμφωνίες. Έτσι άδοξα θα έληγε μια τόσο λαμπρή περίοδος; Κι όμως όχι!

Ήδη πριν το 360 π.Χ. υπάρχει δραστηριότητα στις περιοχές της Βορείου Ελλάδος. Ο Φίλιππος ο Β’ όμως θα είναι ο εμπνευστής μιας νέας ιδέας. Αυτή θέλει τον Φίλιππο να καταφέρνει να ενώσει όλο τον Ελληνισμό. Είναι μια ιδιαίτερα τολμηρή ιδέα την οποία θα βάλει μπροστά με την άνοδο του στον θρόνο το 359 π.Χ.. Από εκείνη την στιγμή το συγκεκριμένο βασίλειο με έναν κυριαρχικό τρόπο θα προσπαθήσει να ενώσει υπό την ηγεμονία του όλες τις Ελληνικές πόλεις-κράτη και να δημιουργήσει μια πανελλήνια συμμαχία. Το βασίλειο αυτό θα καταφέρει να ανεβάσει ξανά τον Ελληνικό πολιτισμό στα ύψη και να «συνεφέρει» τον Ελληνισμό ύστερα από το σοκ που είχε επέλθει από τα χρόνια και χρόνια πολέμων! Αδιαμφισβήτητα το «Βασίλειο της Μακεδονίας», σαν από μηχανής Θεός εμφανίστηκε την καταλληλότερη στιγμή ώστε μέσα από έναν τεράστιο και έναν από τους σημαντικότερους πολιτισμούς που θα δημιουργήσει τα επόμενα χρόνια, να καταφέρει να θέσει τις βάσεις για την πορεία και την εξέλιξη ολόκληρης της Ελλάδας. Η άνοδος του Φιλίππου του Β’ σήμανε αυτόματα την έναρξη της Μακεδονικής Αυτοκρατορίας η οποία στις μέρες του Μεγαλύτερου προσώπου της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας, Αλεξάνδρου του Μέγα, θα καταφέρει να φτάσει στο απόγειο της!



Οι περίεργοι θάνατοι των αρχαίων σοφών μας

ΑΙΣΧΥΛΟΣ: Ο θρύλος ισχυρίζεται ότι ένας αετός πέρασε τη φαλάκρα
του ποιητή για βράχο, και άφησε να πέσει πάνω στη φαλάκρα του μια χελώνα (έτσι σκοτώνει τις χελώνες ο αετός και μετά τις τρώει). Ο θρύλος προσθέτει ότι κάποιος χρησμός του είχε προειπεί: "Ουράνιον σε βέλος κατακτενεί". Αυτήν την εκδοχή πολλοί δεν την παραδέχονται.

Η χρυσή διατροφή των αρχαίων Ολυμπιονικών

Η σημασία της διαιτητικής αγωγής των αθλητών

Η σωματική και η διαιτητική αγωγή των αθλητών κατά την αρχαιότητα ανήκε αρχικά στη δικαιοδοσία του παιδοτρίβη. Με την ανάπτυξη όμως του αθλητισμού, δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην διαιτητική αγωγή των αθλητών, η οποία καθοριζόταν τώρα από τον προπονητή ανάλογα με το αγώνισμα, τον τρόπο προπόνησης και τις δυνατότητες του αθλητή.

Το Δίκαιο στην Αρχαϊκή Περίοδο της Ελλάδας

Η συνείδηση από όλους τους Έλληνες της κοινής καταγωγής, εθίμων και γλώσσας ενισχύθηκε στην Αρχαϊκή περίοδο. Παράλληλα, ωστόσο, καλλιεργήθηκε και ένα αίσθημα ιδιαίτερης "τοπικής" υπερηφάνειας, που σχετιζόταν με την ανάπτυξη των πόλεων-κρατών.

Οδυσσέας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ιστορία του Οδυσσέα, βασιλιά της Ιθάκης, δεν είναι όπως οι ιστορίες των άλλων μυθολογικών ηρώων. Δεν είναι θεός με ιδιαίτερες υπερδυνάμεις.

Ο Λυκούργος και οι λύσεις που έδωσε στην κρίση.

Ένα από τα πρώτα μέτρα που έλαβε ο Λυκούργος ήταν η κατάργηση του νομίσματος και η αντικατάστασή του με δύσχρηστα ογκώδη σιδερένια νομίσματα... 

Η άγνωστη θεραπευτική μέθοδος του Αριστοτέλη


ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΝΟΥΣ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ!

Περιγράφεται μία περίπτωση θεραπείας που προτείνει ο Αριστοτέλης για τους πόνου της πυέλου.

Γιατί οι έντιμοι & ικανοί δεν επιδιώκουν ανάληψη εξουσίας

Ο Πλάτων μαζί με τους μαθητές του, στους κήπους της Ακαδημίας
Ο Μεγάλος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Πλάτων (427-347 π.Χ.) γύρω στο 374 π.Χ. έγραψε το κορυφαίο έργο του «Πολιτεία» μέσω του οποίου σχεδίασε την εικόνα του ιδανικού πολιτεύματος με επίγνωση τού πόσο δύσκολη είναι η πραγματοποίησή του.

Η ευτυχία είναι η χρήση της Αρετής στην ελπίδα και τη δυστυχία

Πρέπει, πραγματικά, να θεωρείται ο πιο άτυχος των ανθρώπων εκείνος που δεν έχει μάθει πως να αντέχει τη δυστυχία.

Οι 7 Σοφοί της Αρχαία Ελλάδας

Όταν οι Μυθικοί και Ηρωικοί χρόνοι, άρχισαν να παραχωρούν την θέση τους στους Ιστορικούς χρόνους της Αρχαίας Ελλάδας και όλα τα μυθεύματα και τα πλάσματα της φαντασίας που διαπαιδαγωγούσαν μέχρι τότε τους λαούς, άρχισαν να υποχωρούν μπροστά στην πραγματικότητα και την κρίση.

Η καταγωγή και η αποστολή των Ελλήνων

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα οι "Ελληνες είναι γόνοι των Ολυμπίων, καθώς προήλθαν από την ένωση ουράνιου και γήινου γενετικού υλικού, όταν η Αθηνά παρέλαβε σπέρμα από τη Γη και τον Ήφαιστο για να προέλθουν από αυτό οι Αθηναίοι".

Ο μύθος της αρπαγής της Ευρώπης

"Η αρπαγή της Ευρώπης", πίνακας του Τιτσιάνο
Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Ευρώπη είναι γνωστή κυρίως η κόρη του Φοίνικα και της Τηλέφασσας. Από μερικούς θεωρείται κόρη του Αγήνορα (ο Φοίνιξ ήταν γιος του Αγήνορα).

Η Γιγαντομαχία και οι λεπτομέρειες της μάχης

Οι Γίγαντες γεννήθηκαν από το σώμα της Γης όταν έσταξε πάνω του αίμα από την πληγή του Ουρανού μετά τον ακρωτηριασμό του από τον Κρόνο. Με τον ίδιο τρόπο γεννήθηκαν και οι Ερινύες και οι Μέλιες Νύμφες.

Η έννοια του Χρόνου στους Πλάτωνα και Αριστοτέλη

Ο Χρόνος, η γένεσή του, καθώς και τα διάφορα χρονικά παράδοξα, αποτέλεσαν αντικείμενο ιδιαίτερης μελέτης για τους αρχαίους Έλληνες διανοητές.

Κοινωνική δομή στην Αρχαία Σπάρτη

Τρεις κοινωνικές τάξεις υπήρξαν στην αρχαία Σπάρτη. Ήταν οι τάξεις των Σπαρτιατών, των περιοίκων και των ειλώτων

ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ

Οι Σπαρτιάτες ονομάζονται μεταξύ τους και «όμοιοι» που σημαίνει ίσοι ή ευπατρίδες. Όπως και σε άλλες πόλεις, έτσι και στην Σπάρτη υπήρχε η τάξη των ευγενών, από την οποία προήρχοντο οι γνήσιοι Σπαρτιάτες, οι ¨όμοιοι¨ δηλαδή πολίτες, οι οποίοι αριθμούσαν περί τα 1500-3000 άτομα. Ο αριθμός αυτός βέβαια ανήκει στους όμοιους πολεμιστές και αναφέρεται στα πρώτα χρόνια της κλασικής αρχαιότητας. Αργότερα ο αριθμός των ομοίων πολεμιστών μεγάλωσε φτάνοντας γύρω στους 9000. Με τις διάφορες όμως πολεμικές διαμάχες μεταξύ των ελληνικών πόλεων και τις αλλεπάλληλες πολεμικές συγκρούσεις, ο αριθμός των ομοίων πολεμιστών μειώθηκε σημαντικά, αναγκάζοντας έτσι διάφορους βασιλείς της Σπάρτης να λάβουν μέτρα κατά της λειψανδρίας και υπέρ της αύξησης του αριθμού των ομοίων πολεμιστών, εγγράφοντας κάποιες φορές ως όμοιους πολίτες, είλωτες ή νόθους. Για να δούμε τον αριθμό των ομοίων πολιτών της Σπάρτης σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό της Λακεδαίμονος, πρέπει να σημειώσουμε ότι ο συνολικός πληθυσμός της Λακωνίας υπερέβαινε τις 180.000 κατοίκους.

Η κύρια και βασική υποχρέωση των ομοίων πολεμιστών, ήταν η συνεισφορά τους στα συσσίτια, η οποία αποτελείτο από ορισμένη ποσότητα κριθάλευρου, κρασιού, αποξηραμένων σύκων, τυριού και κρέατος.

Η δεύτερη υποχρέωση του όμοιου πολεμιστή προς την πατρίδα ήταν να είναι ικανός και γενναίος πολεμιστής. Ένα γεγονός που ξεκινούσε πριν ακόμα γεννηθεί αφού οι γονείς έπρεπε να διατηρούν υγιή και γυμνασμένα σώματα, καθώς επίσης και να βρίσκονται στην κατάλληλη ηλικία τεκνοποίησης, ώστε το παιδί που θα γεννηθεί να έχει τις καλύτερες σωματικές προϋποθέσεις για να γίνει ένας υγιής και δυνατός πολεμιστής. Μετά την γέννηση βέβαια ακολουθούσε η εκπαίδευση η οποία άρχιζε από την νηπιακή και συνεχιζόταν στην παιδική και εφηβική ηλικία. Ήθελε λοιπόν ο Λυκούργος να επιβάλλει με τους νόμους του στους Σπαρτιάτες να αγαπούν την πατρίδα τους περισσότερο από κάθε άλλο, δείχνοντας το με το θάρρος τους στις μάχες.

Η αρχαία Σπάρτη αποτελείτο από πέντε κόμες: Λίμναι, Κυνοσούρα, Μεσόα, Πιτάνη και Αμύκλαι. Οι Σπαρτιάτες αποτελούνταν από τρεις φυλές: Των Υλλέων, των Δυμάνων και των Παμφύλων που ανάλογα με τον τόπο διαμονής τους, χωρίζονταν στις πέντε παραπάνω κόμες η ωβές η κοινότητες. Με την πάροδο όμως του χρόνου η έννοια της φυλής αντικαταστάθηκε από την λέξη ωβά, χωρίζοντας έτσι τους Σπαρτιάτες ανάλογα με τον τόπο καταγωγής τους και όχι ανάλογα με την φυλή. Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι ο Σπαρτιατικός στρατός διαιρείτο σε πέντε λόχους: Αιδόλιος, Σίνης, Σαρινάς, Πλόας και Μεσοάτης. Η περιουσία των ομοίων αποτελείτο από την γη τους (κλήρος), από την πανοπλία τους, την κατοικία τους, τους είλωτες, τα άλογα και τα σκυλιά τους, πράγματα τα οποία είχαν την δυνατότητα να δανειστούν μεταξύ τους, κάνοντάς το μάλιστα με μεγάλη προθυμία.Η περιουσία των ομοίων αποτελείτο από την γη τους (κλήρος), από την πανοπλία τους, την κατοικία τους, τους είλωτες, τα άλογα και τα σκυλιά τους, πράγματα τα οποία είχαν την δυνατότητα να δανειστούν μεταξύ τους, κάνοντάς το μάλιστα με μεγάλη προθυμία.

ΠΕΡΙΟΙΚΟΙ

Η τάξη των περιοίκων αποτελείτο από τον πληθυσμό που κατοικούσε πέριξ της Σπάρτης και η κύρια ασχολία του ήταν η κτηνοτροφία, η γεωργία, τα χειρωνακτικά επαγγέλματα, η αλιεία και το εμπόριο. Είχαν αυτονομία και ήταν αυτοδιοικούμενοι, καθώς είχαν το δικαίωμα να θεσπίζουν δικούς τους νόμους. Οι Σπαρτιατικοί νόμοι δεν εφαρμόζονταν στους περιοίκους, αλλά υπερίσχυαν πάνω στους νόμους των περιοίκων. Υποχρεώνονταν από τους Σπαρτιάτες να ακολουθούν τους ίδιους συμμάχους, να έχουν τους ίδιους εχθρούς, και παρατάσσονταν στις μάχες σαν οπλίτες με βαρύ οπλισμό.

Αν και υστερούσαν σε μαχητική αξία σε σχέση με τους Σπαρτιάτες πολεμιστές μιας και ήταν αγρότες, συμπλήρωναν -ανάλογα βέβαια με τις περιστάσεις- τον απαιτούμενο αριθμό των μορών. Η Σπαρτιατική πολιτεία υποχρέωνε τους περίοικους να υπηρετούν την στρατιωτική τους θητεία και να πληρώνουν φόρο. Διοικούνταν από διορισμένους Σπαρτιάτες αρμοστές (διοικητές).

ΕΙΛΩΤΕΣ

Η άποψη ότι οι είλωτες ήταν δούλοι με την συνηθισμένη έννοια είναι λανθασμένη. Θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν καλύτερα σαν ένα είδος δούλων της πολιτείας. Για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτή την έννοια θα πρέπει να δούμε ποιες ήταν οι αρμοδιότητές τους. Δούλευαν λοιπόν για λογαριασμό των Σπαρτιατών την γη και έδιναν στον ιδιοκτήτη ένα μέρος του εισοδήματος που είχε προσδιοριστεί από πριν. Ο Σπαρτιάτης ιδιοκτήτης δεν είχε δικαίωμα να αθετήσει τον λόγο του και να πάρει περισσότερο από το συμφωνημένο εισόδημα, γιατί σε τέτοια περίπτωση τιμωρείτο με κατάρα από την πολιτεία. Οι είλωτες κρατούσαν συνήθως το μισό της παραγωγής και το πλεόνασμα της συγκομιδής (Αιμιλιανός Ποικ. Ιστορ.)

Οι οικογένειες των Ειλώτων ζούσαν στα κτήματα (κλήρους), όχι μέσα στην πόλη της Σπάρτης αλλά πέριξ αυτής, και ήταν υποχρεωμένοι να παίρνουν μέρος στις εκστρατείες των Σπαρτιατών. Στις εκστρατείες αυτές οι είλωτες έκαναν συνήθως διάφορες βοηθητικές δουλειές όπως το να επιβλέπουν τα ζώα η τις αποσκευές η να φυλάγουν το στρατόπεδο.

Υπήρχαν όμως και περιπτώσεις που οι είλωτες έπαιρναν μέρος σε μάχες μιας και πολλές φορές η πολιτεία χάριζε την ελευθερία σε αυτούς που ανδραγαθούσαν. Έτσι έφευγαν από τις τάξεις των ειλώτων και συγκροτούσαν μια καινούργια τάξη, τους νεοδαμώδεις. Με τον τρόπο αυτό οι είλωτες αυτοί αφού αποκτούσαν την ελευθερία τους, πολύ συχνά συμπλήρωναν τις τάξεις του Σπαρτιατικού στρατού ως βαριά οπλισμένοι η ψιλοί.

Κάθε Σπαρτιάτης προμηθευόταν τα προς το ζην από τον κλήρο του, αφού οι Σπαρτιατικοί νόμοι απαγόρευαν στους όμοιους Σπαρτιάτες να εργάζονται. Ολόκληρη η Λακωνική γη ήταν χωρισμένοι σε ίσους (παραγωγικά και όχι σε έκταση) κλήρους, τους οποίους επιφορτισμένοι να τους καλλιεργούν ήταν οι είλωτες.

ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΟΙΚΩΝ-ΕΙΛΩΤΩΝ

Αν μελετήσουμε την αναφορά του Ηροδότου για την μάχη των Πλαταιών μπορούμε να συμπεράνουμε περίπου την πληθυσμιακή κατανομή των τριών τάξεων κατά την περίοδο αυτή. Αναφέρει λοιπόν ο Ηρόδοτος ότι οι Λακεδαιμόνιοι μαζί με τους πέντε χιλιάδες οπλίτες που έστειλαν στις Πλαταιές, έδωσαν και συνοδεία ελαφρά οπλισμένων. Από αυτούς, πέντε χιλιάδες περίοικοι πολέμησαν ως ψιλοί, ενώ σε κάθε όμοιο πολεμιστή από τους πέντε χιλιάδες οπλίτες αντιστοιχούσαν επτά είλωτες.

Πέρα από τις τρεις μεγάλες κοινωνικές τάξεις στην αρχαία Σπάρτη, κυρίως η ανάγκη αύξησης του πληθυσμού οδήγησε στην δημιουργία και άλλων τάξεων.

ΜΟΘΑΞ – ΝΕΟΔΑΜΩΔΗΣ

Μόθακας ονομαζόταν το παιδί μιας ειλώτισσας και ενός ομοίου. Τα παιδιά αυτά μπορούσαν να αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα μόνο αν ακολουθούσαν την Σπαρτιατική αγωγή. Αυτό μπορούσε να γίνει αν ο μόθακας γινόταν σύντροφος ενός συγκεκριμένου Σπαρτιατόπουλου και ακολουθούσε μαζί του την αγωγή.

Έτσι λοιπόν αφού ο μόθακας παρακολουθούσε την αγωγή, μπορούσε μετά να γίνει πολίτης της Σπάρτης και να αποκτήσει κλήρο και δικαιώματα. Με τον τρόπο αυτό λοιπόν κάποιος που δεν γεννήθηκε γνήσιος Σπαρτιάτης μπορούσε να γίνει όμοιος πολεμιστής. Σε αυτή την περίπτωση και μετά την ολοκλήρωση της Σπαρτιατικής αγωγής, ο μόθακας ονομαζόταν «νεοδαμώδης», και ήταν πλέον όμοιος Σπαρτιάτης πολεμιστής. Μια άλλη περίπτωση για να γίνει κάποιος «νεοδαμώδης», ήταν και η περίπτωση πολιτογράφησης ειλώτων, οι οποίοι έδειχναν μεγάλη γενναιότητα στην μάχη. Το μέτρο αυτό θεσπίστηκε, επειδή η Σπάρτη λόγω των συχνών πολεμικών συρράξεων, αλλά και των ιδιόμορφων συνθηκών που επικρατούσαν, υπέφερε από λειψανδρία. Έτσι θεσπίζοντας την τάξη των νεοδαμωδών, η Σπάρτη επιχειρούσε ουσιαστικά, να μεγαλώσει τεχνητά τον πληθυσμό της, χωρίς όμως να αλλοιώσει τα φυλετικά του χαρακτηριστικά, αφού και στις δύο περιπτώσεις οι καινούργιοι «όμοιοι» πολεμιστές που προέκυπταν, δεν προέρχονταν από αλλόφυλες βαρβαρικές φυλές, αλλά ήταν γηγενείς Έλληνες από την τάξη των ειλώτων.

Οι απελεύθεροι αυτοί είλωτες, αλλά και οι μόθακες, εντασσόμενοι στην τάξη των νεοδαμωδών, απολάμβαναν όλα τα προνόμια των ομοίων Σπαρτιατών πολεμιστών, αλλά και τις υποχρεώσεις τους προς την πολιτεία. Αποκτούσαν κλήρο, και συνήθως έπαιρναν τα κτήματα των ομοίων σπαρτιατών πολεμιστών που δεν είχαν κληρονόμο, και ζούσαν εκεί. Σε περιπτώσεις που απελευθερώνονταν αρκετοί νεοδαμώδεις, τους δίνονταν κτήματα στην μεθόριο της Λακεδαίμονος, όπου πολλές φορές τα καλλιεργούσαν και μόνοι τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι νεοδαμώδεις εντάσσονταν στην συνοριακή φρουρά της Σπάρτης. Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι νεοδαμώδεις αποτελούσαν ένα σημαντικό κομμάτι του Σπαρτιατικού στρατού, αφού ανεξάρτητα με την περιοχή την οποία κατοικούσαν, εκτελούσαν υπηρεσία οπλίτη, παίρνοντας μέρος στην στρατιωτική εκγύμναση, όπως όριζαν οι νόμοι του Λυκούργου για τους όμοιους Σπαρτιάτες πολεμιστές. Ονομαστοί μόθακες στην μεγάλη ιστορία της Σπάρτης ήταν ο Λύσανδρος, ο Καλλικρατίδας, ο Γύλλιπος κ.ά.

ΤΡΟΦΙΜΟΙ

Τρόφιμος ονομαζόταν το θετό τέκνο. Οι τρόφιμοι ήταν αγόρια ελληνικής καταγωγής , οι οποίοι ακολουθούσαν την Σπαρτιατική αγωγή, μαζί με τα Σπαρτιατόπουλα, αρκεί να ήταν σωματικά υγιείς. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις οι τρόφιμοι ήταν παιδιά που είχαν γεννηθεί στην Σπάρτη από ξένους γονείς. Από τρόφιμους και νόθους απαρτιζόταν και ο στρατός του Αγησίπολη, οι οποίοι όπως αναφέρεται, ήταν εύρωστοι και ρωμαλέοι στην εμφάνιση, ψημένοι στις μάχες και πεπειραμένοι στην ζωή της τιμής.

ΥΠΟΜΕΙΟΝΤΕΣ

Οι όμοιοι Σπαρτιάτες που έχαναν την ιδιότητα του πολίτη ονομάζονταν υπομείοντες. Αυτό συνέβαινε συνήθως στην περίπτωση που κάποιος αδυνατούσε να πληρώσει τις εισφορές του στα συσσίτια. Το φαινόμενο αυτό έγινε ιδιαίτερα έντονο μετά τον εκχρηματισμό της σπαρτιατικής οικονομίας, την δημιουργία χρεών από πολλούς πολίτες, και την συγκέντρωση του πλούτου σε λίγους. Όλοι αυτοί οι παράγοντες, μαζί με την λειψανδρία που λόγω των πολλών πολεμικών συρράξεων μάστιζε την Σπάρτη, έφεραν την χαλάρωση της κοινωνικής συνοχής της σπαρτιατικής κοινωνίας, της οποίας βασικός πυλώνας ήταν η τάξη των ομοίων.

Μελετώντας κανείς την πολιτεία της Σπάρτης και εξετάζοντας την κοινωνική αλλά και την οικονομική της δομή, θα καταλάβει εύκολα γιατί οι αρχαίοι Σπαρτιάτες είχαν αναπτύξει σε τόσο υψηλό βαθμό το αίσθημα της φιλοπατρίας, βάζοντας πάντα το συμφέρον της πατρίδας πάνω από το προσωπικό τους. Στην πράξη η ίδια η πολιτεία ήταν αυτή που γαλουχούσε τους πολίτες της με αυτά τα πρότυπα, παραδειγματίζοντας τους με την σωστή λειτουργία της.

Στην Σπαρτιατική πολιτεία τα απαραίτητα προϊόντα εξασφαλίζονταν μέσα από την οικιακή οικονομία. Το κράτος ήταν υπεύθυνο για την κοινωνική μέριμνα, αλλά και την ισότητα των πολιτών απέναντι στον νόμο. Έτσι το αίσθημα αυτό της ισότητας οδηγούσε στην πιστή τήρηση των νόμων, οι οποίοι για τους Σπαρτιάτες αποτελούσαν τρόπο ζωής. Ο πλούτος ήταν ανύπαρκτος και το χρυσάφι καθώς και τα άλλα πολύτιμα μέταλλα δεν είχαν καμία αξία στην Σπάρτη. Πλούτος και κόσμημα για τον Σπαρτιάτη πολίτη ήταν το όμορφο και εύρωστο σώμα, και όχι τα φανταχτερά κοσμήματα.

Επιχειρώντας να αναλύσουμε την κατάσταση που επικρατούσε στην αρχαία Ελλάδα σε σχέση με την στρατιωτική δομή των πόλεων κρατών θα οδηγηθούμε σε μερικά συμπεράσματα. Σε όλες τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις – κράτη το μεγαλύτερο τμήμα του στρατού αποτελείτο από «ερασιτέχνες» πολεμιστές, οι οποίοι έπιαναν ουσιαστικά τα όπλα μόνο σε περίπτωση ανάγκης της πατρίδας τους, ενώ την ειρηνική περίοδο απασχολούνταν με κάποιο βιοποριστικό επάγγελμα, μέσα από το οποίο είχαν την δυνατότητα να πλουτίσουν. Αντίθετα στην Σπάρτη, οι νόμοι του Λυκούργου -που για πολλούς αποτελεί μυθικό η και ανύπαρκτο πρόσωπο- απαγόρευαν στους όμοιους πολεμιστές οποιαδήποτε σωματική και βιοποριστική εργασία, επιτρέποντάς τους μόνο να εργάζονται σε ότι θεωρούσαν ότι εξασφάλιζε την ελευθερία και την ενδυνάμωση της πόλης τους. Και η εργασία αυτή δεν ήταν άλλη από την συνεχή στρατιωτική εκπαίδευση, και την αρετή.

Μια άριστη άσκηση για τους Σπαρτιάτες ήταν και το κυνήγι, το οποίο πίστευαν ότι αποτελεί μια πολύ καλή σωματική άσκηση, δεδομένου ότι οι συνθήκες του μοιάζουν πάρα πολύ με τις στρατιωτικές. Μπορούσαν να δικαιολογήσουν μάλιστα και την απουσία κάποιου, ο οποίος έλειπε για κυνήγι, από το φυδίτιο, με την υποχρέωση όμως αυτός να στείλει ένα μέρος του θηράματος για τους συντρόφους του Μέσα στην ευρύτερη μέριμνα της σπαρτιατικής πολιτείας ήταν και ο καθορισμός των δημοσίων αξιωμάτων. Στα δημόσια αξιώματα λοιπόν εκλέγονταν Σπαρτιάτες οι οποίοι έφθαναν στην ανδρική ηλικία, και ανάλογα με την πρόοδο τους, την σωματική τους διάπλαση, αλλά και τη γενναιότητα τους, προωθούνταν στα κατάλληλα αξιώματα. Παρατηρούμε λοιπόν ότι η πολιτεία ενδιαφερόταν για τους πολίτες της, σε όλη την διάρκεια της ζωής τους, σε αντίθεση με άλλες ελληνικές πόλεις, στις οποίες οι πολίτες μετά την εφηβεία έφευγαν πλέον από την μέριμνα της πολιτείας, ενώ αυτή μπορούσε να τους επιστρατεύσει όποτε ήθελε.

ΦΙΔΙΤΙΑ – ΣΥΣΚΗΝΙΑ

Εκτός από τον χωρισμό του Σπαρτιατικού στρατού σε στρατιωτικά τμήματα, υπήρχε και ο χωρισμός των Ομοίων πολιτών σε δεκαπενταμελείς ομάδες που ονομάζονταν συσκηνίες. Οι ομάδες αυτές τις οποίες συγκροτούσαν Σπαρτιάτες από την ηλικία του είρηνα και μετά, έμεναν σε ξεχωριστά οικήματα, και τα μέλη της κάθε ομάδας κοιμόντουσαν μαζί στο ίδιο οίκημα, μέχρι να συμπληρώσουν το τριακοστό έτος της ηλικίας τους. Συμπληρώνοντας λοιπόν το τριακοστό έτος της ηλικίας τους είχαν το δικαίωμα να κοιμούνται το βράδυ στις οικείες τους, μαζί με τις οικογένειές τους, όμως την ημέρα βρίσκονταν μαζί με τους όμοιους συντρόφους τους που άνηκαν στην ίδια συσκηνία, και γυμνάζονταν η ακολουθούσαν κανονικά το πρόγραμμα της πολιτείας.

Ο θεσμός της συσκηνίας θεσπίστηκε περισσότερο για να ανεβάσει την μαχητικότητα των Σπαρτιατών πολεμιστών, αλλά και για να συσφίξει τις μεταξύ τους σχέσεις, αφού με τον δεσμό αυτό οι σύσκηνοι δένονταν με πολύ στενούς δεσμούς φιλίας μεταξύ τους. Αυτό βέβαια είχε φοβερό αντίκτυπο κατά την διάρκεια της μάχης, στην οποία ο κάθε πολεμιστής μαχόταν δίπλα στον σύντροφό του από την ίδια συσκηνία, οπότε και η μαχητικότητα του ανέβαινε κατά πολύ, αλλά και οι στρατιωτικοί σχηματισμοί του σπαρτιατικού στρατού παρουσίαζαν τεράστια ευελιξία και πειθαρχία. Επίσης ο σπαρτιατικός στρατός με αυτόν τον τρόπο παρουσίαζε πολύ μεγάλη ομοψυχία και συνοχή, αφού κάθε σύσκηνος στην ουσία προσπαθούσε από την μια να αποδείξει την γενναιότητα του στην υπόλοιπη συσκηνία, και από την άλλη ο καθένας ξεχωριστά να προσπαθεί με κάθε τρόπο να σώσει τους υπόλοιπους συντρόφους του, σε μια δύσκολη εξέλιξη της μάχης.

Η εξασφάλιση των αγαθών που χρειαζόταν η κάθε συσκηνία για να λειτουργήσει, εξασφαλιζόταν από την συνεισφορά των μελών της, οι οποίοι ήταν υποχρεωμένοι να δώσουν στην πολιτεία ίση ποσότητα από τα αγαθά που χρειάζονταν (σύκα, αλεύρι, τυρί, κρασί κτλ). Η κύρια τροφή των Σπαρτιατών ήταν ο μέλανας ζωμός. Ο ζωμός αυτός αποτελείτο από χοιρινό η μοσχαρίσιο κρέας, το οποίο ήταν βρασμένο και με το αίμα του, στο οποίο πρόσθεταν αλάτι και ξύδι. Τα κοινά αυτά δείπνα των συσκήνων ονομάζονταν φιδίτια η συσσίτια αλλά και ανδρεία. Στα φιδίτια παρευρίσκονταν όλοι οι σύσκηνοι, και δεν επιτρεπόταν σε κανέναν να έχει φάει πριν. Ακόμα και οι βασιλείς έπαιρναν μέρος στα φιδίτια, παίρνοντας μάλιστα και διπλή μερίδα την οποία μπορούσαν να διαθέσουν όπου ήθελαν.

Στην συσκηνία γίνονταν συζητήσεις για τα προβλήματα που αφορούσαν την πόλη, αλλά και γενικού περιεχομένου συζητήσεις. Απαγορευόταν όμως ρητά κάποιος να μεταφέρει προς τα έξω τις συζητήσεις που γίνονταν εκεί. Μάλιστα η παράδοση αναφέρει ότι ο γεροντότερος δείχνοντας την είσοδο του οικήματος της συσκηνίας να λέει στους νεότερους: «δια τούτον φήσιν ουδείς εξέρχεται λόγος»

Στα παιδιά επιτρεπόταν η είσοδος στα φιδίτια, μαθαίνοντας τα έτσι να κρατούν μυστικά τα όσα ακούγονταν εκεί μέσα, μυώντας τα έτσι στο να κρατούν μυστικά προς τα έξω και τα θέματα που αφορούν την πόλη. Επίσης η είσοδος των νέων στα φιδίτια από μικρή ηλικία είχε να κάνει και με την σωστή συμπλήρωση της πολιτικής τους αγωγής, η οποία θα τους βοηθούσε να γίνουν σωστοί και νομοταγείς πολίτες, όταν θα έφταναν στο στάδιο της ενηλικίωσης. Επίσης στα φιδίτια αναφερόταν και κάθε καλή πράξη η οποία έγινε στην πόλη, δίνοντας έτσι ένα κίνητρο στους Σπαρτιάτες να προτιμούν περισσότερο τον δρόμο της αρετής.

Την ποσότητα του φαγητού που αναλογούσε σε κάθε σύσκηνο κατά την διάρκεια των φιδιτίων, επέβλεπαν οι μεγαλύτεροι, ώστε οι Σπαρτιάτες τρώγοντας στην ουσία την κανονική ποσότητα φαγητού, να διατηρούν το σώμα τους γυμνασμένο, ώστε αυτό να φαίνεται πάντα όμορφο. Οι πρεσβύτεροι όμοιοι πολεμιστές ήταν επίσης υπεύθυνοι να ελέγχουν την εκγύμναση των μελών της συσκηνίας, πριν αυτοί καθίσουν στο τραπέζι. Μόνο μετά το εξηκοστό έτος της ηλικίας τους οι όμοιοι Σπαρτιάτες μπορούσαν να καθίσουν στα φιδίτια χωρίς προηγουμένως να γυμναστούν. Η διατροφή τους λέγεται ότι κανονίστηκε από τον Λυκούργο έτσι ώστε και να μην στερούνται τροφής, αλλά και να μην ξεφεύγουν από το μέτρο καταναλώνοντας υπερβολικές ποσότητες. Το ίδιο συνέβαινε και με την κατανάλωση κρασιού, η οποία δεν υπερέβαινε το κανονικό αφού πολλοί από τους σύσκηνους, μετά το πέρας του δείπνου, έπρεπε να επιστρέψουν στις οικείες τους, πάντα χωρίς την βοήθεια φανού η δάδας, δεδομένου ότι στην Σπάρτη απαγορευόταν ο φωτισμός κατά την διάρκεια της νύχτας σε αυτούς που κυκλοφορούσαν στην πόλη.

Έτσι, σε όλους τους όμοιους Σπαρτιάτες δεν επιτρεπόταν το δείπνο στο σπίτι, παρά μόνο όταν ο πολίτης αυτός είχε μαγειρέψει ένα ζώο μετά από θυσία, η αυτό το ζώο ήταν θήραμα κυνηγίου, οπότε όπως αναφέραμε και πιο πάνω, ήταν υποχρεωμένος να στείλει μέρος του σφάγιου στο συσσίτιο των συντρόφων του.

Σύμφωνα με τους ιστορικούς ο Λυκούργος εφάρμοσε τον θεσμό των φιδιτίων και των συσκηνιών, προσπαθώντας να δημιουργήσει άρρηκτες σχέσεις, ανάμεσα στους πολίτες όλων των ηλικιών, χαλιναγωγώντας έτσι τους νεότερους, οι οποίοι κάτω από τα βλέμματα των πρεσβύτερων, γίνονταν πιο προσεκτικοί, αποκτούσαν μεγαλύτερο αυτοσεβασμό, αλλά και σεβασμό προς όλους τους συμπολεμιστές τους, ανεξαρτήτου ηλικίας. Στις δεκαπενταμελής αυτές ομάδες, κάθε καινούργιο μέλος γινόταν δεκτό μόνο με ομόφωνη μυστική ψηφοφορία, των υπολοίπων μελών, και αποκλειόταν ακόμα και με μια αρνητική ψήφο.

Μοναδικό μειονέκτημα του θεσμού της συσκηνίας θεωρείται η απομάκρυνση του Σπαρτιάτη συζύγου από την οικεία του μέχρι την ηλικία των τριάντα ετών, δεδομένου ότι οι νόμοι της Σπαρτιατικής πολιτείας προέβλεπαν ότι ένας Σπαρτιάτης πρέπει να παντρεύεται μέχρι το ανώτερο μέχρι αυτή την ηλικία


Οι γοργόνες στην Ελληνική μυθολογία

Οι γοργόνες ήταν κόρες της Κητούς και του Φόρκυ. Αυτές ήταν η Σθενώ, η Ευρυάλη και η Μέδουσα, το κεφάλι της οποίας έκοψε ο Περσεύς, μιας και ήταν η μόνη θνητή από τις τρείς. Η Σθενώ παράγεται από το ρήμα «σθένω», που σημαίνει είμαι δυνατός, έχω ισχύ. Η λέξη σθένος βέβαια χρησιμοποιείται και σήμερα. 

Η Επικούρεια Αποτροπή του Φόβου του Θανάτου

Ο βασικός σκοπός της ηθικής διδασκαλίας του Επίκουρου ήταν να δώσει στους ανθρώπους τη δυνατότητα να κατανοήσουν τα όρια του ανθρώπινου βίου και μέσα σ’ αυτά, να απολαύσουν τη χαρά της ζωής.

Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας

Το 325 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος θεμελίωσε την Αλεξάνδρεια στην τοποθεσία της αρχαίας αιγυπτιακής πόλης Ρακώτις, εκτιμώντας ότι η πόλη θα εξελίσσετο σε μεγάλο  εμπορικό κέντρο λόγω του εξαιρετικού λιμένα, που κατασκεύασαν οι μηχανικοί Διάδης και Χαρίας, υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Δεινοκράτη.

Ο μύθος του Ιππόλυτου

Ο Θάνατος του Ιππόλυτου, Lawrence Alma-Tadema (1836–1912)
 Ο Ιππόλυτος ήταν γιος του μεγάλου ήρωα και βασιλιά της Αθήνας, Θησέα, και της πρώτης του συζύγου, της Αμαζόνας Αντιόπης. Ο Ιππόλυτος ήταν ένας νέος με αγνή καρδιά και γεμάτος καλοσύνη ενώ είχε 2 αγάπες στις οποίες αφοσιώθηκε: Την θεά Άρτεμη και τα άλογα.

Η σχέση του με την θεά του κυνηγιού ήταν ιδιαίτερη κι αγνή, σε τέτοιο βαθμό που της είχε ορκιστεί αιώνια αγνότητα. Κι η Άρτεμη όμως αγαπούσε τον ευνοούμενο της και για αυτό παρουσιαζόταν σε εκείνον και περνούσε αρκετές ώρες μαζί του. Οι 2 τους ίππευαν τα άλογα τους, έκαναν περιπάτους στα δάση, συζητούσαν κι είχαν μια αγνή φιλία βασισμένη στον σεβασμό και τον θαυμασμό του νέου προς την θεά. Αυτό γέμισε με ζήλεια την θεά του έρωτα, Αφροδίτη, η οποία έβλεπε τον Ιππόλυτο να μην την τιμάει ποτέ όπως οι άλλοι νέοι της ηλικίας τους που της προσέφεραν τιμές και ζητούσαν την βοήθεια τους όταν ένιωθαν την καρδιά τους να αγαπάει κάποια κοπέλα. Για αυτό το λόγο αποφάσισε να τιμωρήσει τον όμορφο νέο και μάλιστα η τιμωρία αυτή του στέρησε την ζωή.

Ο Θησέας μετά τον θάνατο της αγαπημένης του συζύγου, Αντιόπης, παντρεύτηκε την Φαίδρα, κόρη του Μίνωα και της Πασιφάης κι αδερφή της Αριάδνης η οποία τον είχε βοηθήσει να σκοτώσει το Μινώταυρο κι είχε γίνει ερωμένη του ώσπου εκείνος την εγκατέλειψε στη Νάξο ύστερα από εντολή του Διόνυσου.
Η Αφροδίτη λοιπόν έκανε την Φαίδρα να ερωτευτεί παράφορα τον γιό του άνδρα της σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που σκεφτόταν να εγκαταλείψει τον άνδρα της και τα πάντα προκειμένου να είναι μαζί του.

Στην αρχή προσπαθούσε να κρύψει τα συναισθήματα της, σύντομα όμως του αποκάλυψε την αγάπη που ένιωθε για εκείνον και του πρότεινε να φύγουν οι δυο τους μακρυά από την Αθήνα. Ο Ιππόλυτος αηδιασμένος από αυτή την συμπεριφορά της μητριάς του και μη μπορώντας να φανταστεί το ενδεχόμενο να προδώσει τον πατέρα του αλλά και την Άρτεμη στην οποία είχε υποσχεθεί αιώνια αγνότητα, την απέκρουσε.

Η Φαίδρα, απογοητευμένη από την άρνηση του ανθρώπου που τόσο πολύ αγάπησε ξαφνικά αλλά και φοβούμενη το γεγονός ότι μπορεί εκείνος να αποκάλυπτε στον πατέρα του τις προθέσεις της αποφάσισε να αυτοκτονήσει. Παράλληλα όμως θέλησε να τον τιμωρήσει για τον επικείμενο θάνατο της. Έσκισε τα ρούχα της, έγραψε ένα γράμμα στον Θησέα ο οποίος εκείνες τις ημέρες έλειπε από το παλάτι κι ύστερα κρεμάστηκε.

Όταν ο Θησέας επέστρεψε κι έμαθε για την αυτοκτονία της γυναίκας του και διάβασε το γράμμα στο οποίο κατηγορούσε τον Ιππόλυτο ότι προσπάθησε να την βιάσει εξοργίστηκε με τον γιό του και τον μίσησε. Τυφλωμένος από τον θυμό του έδιωξε τον γιό του από το παλάτι, ο οποίος πληγωμένος για την αδικία την οποία του επεδείκνυε ο πατέρας του αποφάσισε να πάει στην Τροιζήνα, κοντά στην γιαγιά του Αίθρα. Ο Θησέας όμως θέλησε να κάνει τον γιό του να πληρώσει για την ατιμία που νόμισε ότι διέπραξε ενάντια στο πρόσωπο του αλλά και στο πρόσωπο της γυναίκας του.

Ο Θησέας αναφερόταν ως γιος του Αιγέα και της Αίθρας. Υπήρχε όμως ένας μύθος που ανέφερε ότι στην ουσία ήταν γιος της Αίθρας και του Ποσειδώνα, ο οποίος με την βοήθεια της Αθηνάς, την έκανε γυναίκα του στο νησί Σφαιρία.

Ο Θησέας λοιπόν ζήτησε από τον πατέρα του να μην αφήσει ποτέ τον γιό του να φτάσει στην Τροιζήνα αλλά να τον τιμωρήσει για το έγκλημα του. Πράγματι, ο Ποσειδώνας έστειλε ένα ταύρο που ξεπήδησε από την θάλασσα ο οποίος τρόμαξε τα άλογα που έσερναν το άρμα του Ιππόλυτου και τον έριξαν πάνω στα βράχια σκοτώνοντας τον. Μια παράδοση αναφέρει ότι ο Ασκληπιός τον επανέφερε στη ζωή κι από τότε έζησε μέσα σ' ένα δάσος.


Ιχωρ

Φαντάζεστε τι ονομάζονταν ιχώρ; Ήταν το αίμα των θεών που διατηρούσε το νέκταρ και την αμβροσία. Μέσα στην μυθολογία υπάρχουν αμέτρητες αναφορές σχετικά με μιά ουσία ονόματι Ιχώρ που έρρεε στις φλέβες των Θεών και ήταν γαλαζόχρωμη.

Την πιο συγκεκριμένη αναφορά για το ιχώρ, έχουμε στην περίπτωση του ανθρωπόμορφου «ανδροειδούς φύλακα ρομπότ» που προστάτευε την Κρήτη τον Τάλω, όπου έρρεε μέσα στον μηχανισμό ιχώρ. Κατά μίαν άποψη αυτό που έρρεε στον Τάλω ήταν υδράργυρος. Έτσι η ιστορία του ιχώρ μπερδεύεται και γίνεται ακόμη πιο μυστηριακή.

Αν δούμε την μυθολογία των αρχαίων Ελλήνων θα παρατηρήσουμε την εξέλιξη της ανθρώπινης φυλής. Κατά τη διάρκεια της Τιτανομαχίας ο Προμηθέας τάχθηκε υπέρ του Δία και γι' αυτό δεν τιμωρήθηκε όπως οι άλλοι Τιτάνες. Η συμβολή του στην ανάπτυξη του ανθρώπινου γένους ήταν πολύ σημαντική.

Κατά τον Λουκιανό, ο Προμηθέας, με την αρωγή της θεάς Αθηνάς, δημιουργεί τον πρώτο άνθρωπο (Χρυσό Γένος) από πηλό και φωτιά (κατά άλλους με το νερό του ήρωα Πανοπέα της Φωκίδας) και με μορφή όμοια με αυτή των θεών. Αυτό έλαβε χώρα μετά την Τιτανομαχία. Κατά τους Ορφικούς αυτός ο πηλός ήταν το χώμα που ποτίστηκε από το αίμα των Τιτάνων.

Σύμφωνα με τον Ησίοδο, η ιστορία της Γής γνώρισε 5 γένη: τό Χρυσούν, τό Αργυρούν, το γένος των Ηρώων, το Χαλκούν και το Σιδηρούν.

Τα Χρυσούν και Αργυρούν είναι τα γένη των Θεών και Δαιμόνων (Ουρανίων και Χθονίων Θεοτήτων, το Χαλκούν, το γένος τού τέλους της προϊστορίας και το σιδηρούν, της 1ης χιλιετίας π.Χ., των ιστορικών χρόνων και που διαρκεί μέχρι σήμερα. Το γένος των Ηρώων τοποθετείται γύρω και μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνος.

Λέγεται, με βάση τις ομηρικές αναφορές πως ήταν ένα αιθέριο χρυσό υγρό που ήταν το αίμα των θεών και των αθανάτων.

Το ιχώρ ή ιχώρος ή ιγώρ αναφέρεται από τον Όμηρο, τον Πλάτωνα, τον Απολλώνιο τον Ρόδιο, τον Ιουλιανό, τον Αριστοτέλη κ.α.

Ο Πυθαγόρας μάλιστα, αναφέρει περί «θείας ουσίας» στο αίμα των Ελλήνων που προστατεύει τους φέροντες από αλλοίωση ή μετάλλαξη του γενετικού τους κώδικα. Ο Πλάτωνας στον Τίμαιο γράφει για το ιχωρ. «ο ιχώρ, το υγρόν, ο ορός του αίματος είναι απαλός της μαύρης και της οξείας χολής είναι δριμύς, όταν αναμειγνύεται ένεκα θερμότητας με αλμυρά συστατικά, τότε το ονομάζουμε οξύ φλέγμα».

Πρόκειται σύμφωνα με αναφορές για μία ζωογόνο ουσία που είναι αθάνατη, άφθαρτη, δεν υπόκειται στους νόμους σύνθεσης και αποσύνθεσης, έχει την ιδιότητα να πυρακτώνεται, να παρέχει τεράστια δύναμη και δύναται να κληροδοτηθεί από τον πατέρα. Έτσι, αν θεωρήσουμε ότι οι θεοί ήταν όντα υπαρκτά και ενώθηκαν με τους ανθρώπους τότε σύμφωνα με τις αναφορές, τα παιδία που προέκυπταν από την ένωση θεών και θνητών είχαν είτε γαλάζιο αίμα είτε κόκκινο. Όσα παιδιά είχαν γαλάζιο αίμα, ήταν ημίθεοι.

Σίγουρα ο ιχώρ θα παραμείνει ένα μυστήριο που πολλοί θα ερευνούν κατά καιρούς.

Ο πάνσοφος του αρχαίου κόσμου Αριστοτέλης

Ο έλληνας φιλόσοφος που εξήγησε στην εποχή του πρακτικά τα πάντα!

Μαθητής του άλλου ογκόλιθου του αρχαιοελληνικού πνεύματος, του Πλάτωνα, ο σταγειρίτης στοχαστής ήρθε στον κόσμο για να αλλάξει καθοριστικά τόσο τη σκέψη και τα γράμματα όσο και την επιστημονική μεθοδολογία.

Οι Ωρες...

Οι Ώρες ήταν θεότητες καλόγνωμες, καλοπροαίρετες κι ευεργετικές. Χάριζαν στους ανθρώπους χαρές κι ήταν φύλακες των έργων τους· ήταν αρμόδιες να κάνουν το χρόνο να κυλά, γι' αυτό και φρόντιζαν να εισπράττουν οι άνθρωποι, τη στιγμή που έπρεπε, τους καρπούς των μόχθων τους. Οι Ώρες ήταν οι υπεύθυνες για τη φύλαξη των πυλών του Ουρανού στον Όλυμπο. Τις άνοιγαν ή τις έκλειναν, σηκώνοντας ή κατεβάζοντας, αντίστοιχα, ένα πυκνό σύννεφο.

Τράπεζες και τραπεζίτες στην αρχαία Ελλάδα

Στην αρχαία Ελλάδα του 5ου αιώνα π.Χ. το επάγγελμα του τραπεζίτη δεν έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης και συχνά ταυτιζόταν με αυτό του τοκογλύφου.

Μουσικά Όργανα των Αρχαίων Ελλήνων

Η Μουσική στην Αρχαία Ελλάδα ήταν εξαρχής κυρίως φωνητική. Η εμφάνιση αποκλειστικά οργανικής μουσικής συμβαίνει περίπου τον 6ο αιώνα π.Χ. Ο “Πυθικός Νόμος” – ένα έργο που υπήρξε κλασσικό – επιβεβαιώνει την στροφή αυτή που οδήγησε σταθερά στην επικράτηση κατά τη διάρκεια των κλασσικών χρόνων της σολιστικής ερμηνείας, τόσο στις εκδηλώσεις της ιδιωτικής όσο και της δημόσιας ζωής. Μέσα από το σύνολο των πηγών – εικονογραφία, θεωρητικά κείμενα περί Μουσικής και Αρμονικής συγγραφέων της εποχής όπως ο Αριστόξενος, ο Κλεωνίδης κ.α. – συμπεραίνουμε με σχετική ασφάλεια τον τρόπο εκτέλεσης των μουσικών οργάνων.